Vai Trò Của Khoan Giảm Áp Trong Điều Trị Thoái Hóa Khớp Háng

Vai Trò Của Khoan Giảm Áp Trong Điều Trị Thoái Hóa Khớp Háng

Vai Trò Của Khoan Giảm Áp Trong Điều Trị Thoái Hóa Khớp Háng

Thoái hóa khớp háng là bệnh lý phổ biến hiện nay và để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng. Có nhiều phương pháp điều trị, trong đó khoan giảm áp là một biện pháp đơn giản và đem lại hiệu quả cao trong điều trị thoái hóa khớp háng. Hãy cùng DrKnee tìm hiểu về phương pháp này nhé.

Khi nào có thể thực hiện được phương pháp khoan giảm áp

Hiện nay, với sự phát triển của y học có rất nhiều phương pháp điều trị thoái hóa khớp háng tương ứng với từng giai đoạn cũng như nguyên nhân của bệnh. Đối với các giai đoạn sớm có nhiều phương pháp được áp dụng như điều trị thuốc nội khoa, phẫu thuật cắt xương chỉnh trục thay đổi điểm tỳ ra khỏi vị trí ổ tiêu xương, phẫu thuật khoan giảm áp cổ chỏm xương đùi và ghép xương xốp…

thoái hóa khớp háng

Các phương pháp này có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Phương pháp phẫu thuật khoan giảm áp trong điều trị thoái hóa khớp háng đang được áp dụng và cho hiệu quả cao.

Chỉ định của phương pháp khoan giảm áp là trong các trường hợp thoái hóa khớp háng do hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi ở giai đoạn 1 và 2, khi chưa có xuất hiện hiện tượng tụt chóp. Đây là các giai đoạn sớm của bệnh, do đó thường không có triệu chứng gì đặc biệt, có thể xuất hiện một số biểu hiện như đau tại khớp háng, đau xuất hiện từ từ tăng dần, tăng khi đi lại, giảm khi nghỉ ngơi. Việc phát hiện ở giai đoạn này chủ yếu dựa vào cận lâm sàng.

Dựa vào các biểu hiện trên phim chụp Xquang, CT-scanner, MRi mà chia thành các giai đoạn của bệnh lý hoại tử chỏm vô khuẩn cổ xương đùi:

Độ 1: Xquang thường bình thường, chẩn đoán dựa vào CT-scanner, MRI.

xquang thoái hóa khớp háng

Hoại tử chỏm xương đùi độ 1: Hình ảnh bình thường trên Xquang(bên trái) và hình ảnh chỉ điểm hoại tử chỏm ở giai đoạn sớm trên MRI (bên phải) trên cùng một bệnh nhân

Độ 2: X.quang có các hình ảnh bất thường, chưa có xẹp chỏm.

xquang bất thường thoái hóa khớp háng

Hoại tử chỏm xương đùi độ 2: Hình ảnh ổ hoại tử trên phim MRI (bên trái) và hình ảnh thay đổi xương dưới sụn trên phim Xquang (bên phải) trên cùng một bệnh nhân

  • 2a: Hình ảnh đặc xương hình dáng đa dạng, kèm theo hốc sáng.
  • 2b: Dấu hiệu gãy xương dưới sụn, biểu hiện đường sáng hình liềm.

gãy xương dưới sụn

Phân độ của hoại tử chỏm vô khuẩn cổ xương đùi của Ficat và Arlet (1997) ở trên sẽ giúp các bác sĩ đưa ra chỉ định có can thiệp bằng phương pháp khoan giảm áp hay không?

hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi

Chống chỉ định của phương pháp khoan giảm áp:

  • Các trường hợp thoái hóa khớp háng do các nguyên nhân khác như viêm khớp do lao, biến chứng của bệnh đái tháo đường, thoái hóa khớp háng ở người cao tuổi…
  • Thoái hóa khớp háng do hoại tử chỏm xương đùi nhưng ở giai đoạn muộn, đã xuất hiện xẹp chỏm
  • Có các bệnh lý nội khoa như tăng huyết áp đái tháo đường chưa được kiểm soát tốt, đang có tình trạng viêm nhiễm tại vị trí mổ…

Tuy nhiên tùy vào tình trạng bệnh nhân mà sẽ cân nhắc việc điều trị bằng phương pháp khoan giảm áp.

Vì sao khoan giảm áp lại điều trị được thoái hóa khớp háng?

Việc điều trị thoái hóa khớp háng bằng khoan giảm áp được thực hiện dựa vào cơ chế gây bệnh của hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi do bị nhồi máu gây tắc mạch và phù. Hệ thống mạch máu nuôi dưỡng xương cho vùng chỏm bị tắc nghẽn do huyết khối, các bóng hơi, hay giọt mỡ…dẫn đến làm giảm hoặc mất cung cấp máu cho các tổ chức gây nên tình trạng hoại tử xương và làm áp lực tăng cao. Các tổn thương này làm yếu các cấu trúc xương, gây gãy các bè xương dưới sụn và sập chỏm xương đùi và lâu dần dẫn đến thoái hóa khớp háng.

Tổn thương mạch máu

Trong giai đoạn này có thể điều trị bảo tồn bằng mang nạng để giảm lực ép, dùng các thuốc giảm đau kháng viêm non – steroid để giảm áp lực cho ổ khớp. Điều trị phẫu thuật giảm ép là phương pháp nhằm giảm áp lực trong tủy xương giúp tăng sinh các mạch máu nuôi. Những đường khoan này cũng giúp hình thành những mạch máu mới để cung cấp máu cho tổ chức trở thành đường ống như một kênh dẫn máu. Do đó việc khoan giảm áp giúp làm giảm áp lực lõi chỏm, tăng quá trình lưu thông máu, giảm áp lực cho ổ khớp do đó làm chậm lại quá trình thoái hóa khớp háng và bảo tồn được khớp.

Trước khi mổ cần làm gì?

Trước khi thực hiện phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được nhập viện để bác sĩ thăm khám kỹ hơn, khai thác các bệnh lý kèm theo, cũng như kiểm tra mức độ tổn thương của khớp háng bằng phim X quang, CT-scanner hay MRI. Các xét nghiệm thường quy cho quá trình mổ cũng được thực hiện để phát hiện các bất thường và dự trù cho cuộc mổ.

Thăm khám trước mổ

Sau khi chuẩn bị đầy đủ cho một cuộc mổ, bệnh nhân sẽ được bác sĩ điều trị xếp lịch mổ với khoa gây mê để đảm bảo có thời điểm mổ thích hợp nhất. Đây không phải một tình trạng bệnh cấp cứu, do đó thời điểm mổ sẽ là thời điểm thuận lợi cho cả bệnh nhân và bác sĩ phẫu thuật giúp cho đạt hiệu quả điều trị cao nhất.

Trước ngày phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được bác sĩ phẫu thuật giải thích về tình trạng bệnh kĩ hơn, giải thích về những rủi ro có thể xảy ra trong và sau mổ. Hướng dẫn nhịn ăn ít nhất 8 giờ trước phẫu thuật để hạn chế các tai biến trong quá trình gây mê.

Quá trình thực hiện

Sau khi hoàn tất các quá trình chuẩn bị mổ tốt, bệnh nhân đủ các điều kiện sẵn sàng cho cuộc mổ thì bệnh nhân sẽ được chuyển lên khoa gây mê hồi sức để tiến hành phẫu thuật. Đối với phương pháp khoan giảm áp để điều trị thoái hóa khớp háng cần phải thực hiện ở phòng mổ có máy C-arm (màn hình tăng sáng).

Ngoài các dụng cụ cần thiết phục vụ cho cuộc mổ thông thường thì cần có máy khoan cùng các bộ dụng cụ định vị mũi khoan, bộ khoan rỗng.

Máy khoan dùng trong phẫu thuật

Bệnh nhân sẽ được nằm trên bàn chỉnh hình, sau đó tiến hành soi và kiểm tra cổ và chỏm xương đùi bằng C-arm. Sau khi xác định được vị trí của chỏm xương đùi và vùng tổn thương hoại tử, các vị trí này sẽ được đánh dấu. Đối với một số trường hợp tổn thương ở giai đoạn sớm, trên Xquang rất khó phát hiện tổn thương thì vị trí tổn thương cần phải xác định bằng MRI trước phẫu thuật.

Khoan tạo đường hầm

khoan giảm áp

Dưới sự hướng dẫn của màn hình tăng sáng, tiến hành khoan những đường hầm từ vùng mấu chuyển qua cổ xương vào chỏm xương tới vùng hoại tử của chỏm xương. Có thể sử dụng các mũi khoan to cỡ 7 đến 8mm hoặc khoan nhiều đường hầm bằng mũi khoan mũi nhỏ 4 đến 5mm. Hiện nay thường sử dụng các mũi khoan rỗng từ 5 đến 8mm để tạo đường hầm.

Chăm sóc sau phẫu thuật

Sau khi phẫu thuật khoan giảm áp bệnh nhân sẽ được theo dõi ở phòng hồi tỉnh của khoa gây mê hồi sức, khi tình trạng ổn định sẽ được chuyển về khoa theo dõi và điều trị hậu phẫu. Tất cả bệnh nhân sẽ được dùng kháng sinh dự phòng để phòng ngừa tình trạng nhiễm trùng tại vết mổ.

dùng kháng sinh dự phòng sau mổ

Trong vòng 24h đầu tiên bệnh nhân nằm nghỉ ngơi tại giường tập vận động co duỗi cổ chân co cơ tĩnh. Không vận động mạnh hay tạo lực ép mạnh lên bên chân phẫu thuật sớm, tránh các biến chứng gãy vỡ cơ học. Bệnh nhân nên ăn các thức ăn lỏng dễ tiêu chia nhiều bữa nhỏ trong ngày.

Từ ngày thứ 2 trở đi, bệnh nhân sẽ được hướng dẫn tập đi bằng 2 nạng, tiến hành thay băng kiểm tra vết mổ hàng ngày. Chế độ ăn nên tăng cường các thực phẩm tốt cho sự phát triển của xương như tôm, cua, sữa, trứng, các loại rau củ quả… Không sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá… vì làm ảnh hưởng đến quá trình phục hồi của xương.

Tập vận động sau mổ với nạng

Thông thường, đối với phương pháp này vết mổ nhỏ, thời gian mổ ngắn do đó quá trình hậu phẫu cũng dễ dàng hơn, bệnh nhân phục hồi nhanh và sớm đi lại vận động tránh được các biến chứng do nằm lâu.

Sau 1 đến 3 tháng, bệnh nhân cần đến cơ sở y tế đã tiến hành phẫu thuật để tái khám, kiểm tra tình hình của bệnh để được tư vấn quá trình điều trị tiếp theo.

Hiệu quả của phương pháp khoan giảm áp

Theo nhiều nghiên cứu trên thế giới và tại Việt Nam về phương pháp khoan giảm áp trong điều trị thoái hóa khớp háng, người ta đã thấy được những hiệu quả nhất định trong điều trị.

Đường mổ nhỏ

Đối với kết quả gần, người ta thấy rằng với vết mổ nhỏ, do đó hạn chế được tình trạng nhiễm trùng và phần lớn đều có thể vận động sớm ngay sau mổ dưới sự giúp đỡ của nạng. Các triệu chứng đau tại khớp gần như đều giảm ngay sau mổ.

Vận động sớm sau mổ

Đánh giá kết quả sau mổ dựa vào thang điểm theo các chỉ số Merle D’Aubigne – Postel (gồm 3 thông số: mức độ đau, tầm vận động khớp háng, khả năng đi bộ)  hay theo dõi trên phim chụp Xquang, CT- scanner, MRI cho thấy sự thay đổi rõ rệt sau khi mổ.

theo dõi trên phim chụp

Tùy theo mức độ tổn thương của chỏm đương đùi, kết quả thu được có thể khác nhau. Đa số bệnh nhân có điểm số theo chỉ số Merle D’Aubigne – Postel tăng dần so với trước mổ, cải thiện được các triệu chứng lâm sàng như giảm đau, vận động dễ dàng hơn.

Mặc dù có hiệu quả trong điều trị thoái hóa khớp háng ở giai đoạn sớm, tuy nhiên phương pháp này là phương pháp điều trị có tình chất dự phòng thoái hóa khớp háng toàn phần, mặc dù đã cho thấy những kết quả khả quan nhưng chỉ được chỉ định ở các giai đoạn sớm của bệnh. Khi đã được điều trị khoan giảm áp nhưng các triệu chứng của bệnh nhân không giảm, mức độ tổn thương trên phim Xquang hay CT-scanner có xu hướng xấu đi, thì không thể sử dụng phương pháp khoan giảm áp nữa.

thay khớp háng nhân tạo

Lúc đó các biện pháp điều trị khác như thay khớp háng sẽ được các bác sĩ cân nhắc để giúp người bệnh có thể sớm trở về cuộc sống thường ngày.

Có thể thực hiện khoan giảm áp tại đâu?

Đây là một phương pháp điều trị đã được triển khai tại nhiều cơ sở y tế trên toàn quốc. Tại các cơ sở y tế có đầy đủ trang thiết bị, trang bị C-arm (màn hình tăng sáng) tại phòng mổ và có bác sĩ chuyên khoa về chấn thương chỉnh hình là có thể thực hiện tốt được kỹ thuật này. Hiện nay tại Việt Nam, rất nhiều bệnh viện là các địa chỉ đầu ngành về chấn thương chỉnh hình như: Bệnh viện Việt Đức, Bệnh viện TW Quân Đội 108, Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình thành phố Hồ Chí Minh, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM… đều đã triển khai và thực hiện tốt phương pháp khoan giảm áp để điều trị thoái hóa khớp háng.

Phòng mổ với hệ thống C-arm

Đối với chi phí thực hiện phẫu thuật, còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Chi phí cho phẫu thuật điều trị khoan giảm áp điều trị thoái hóa khớp dao động từ khoảng 15 đến 30 triệu đồng. Tuy nhiên còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như bệnh nhân có bảo hiểm y tế không, thời gian nằm viện của bệnh nhân dài hay ngắn … Do đó người bệnh cần  đến các cơ sở y tế để được tư vấn và giải đáp các thắc mắc một cách tốt nhất.

Một số câu hỏi thường gặp

  • Khi nào tôi có thể áp dụng phương pháp này? 

Phương pháp khoan giảm áp được áp dụng trong các trường hợp bệnh nhân thoái hóa khớp háng do hoại tử chỏm xương đùi ở giai đoạn sớm…

  • Phương pháp này có hiệu quả không ?

Phương pháp này có nhiều ưu điểm và đạt hiệu quả cao hơn so với các phương pháp điều trị bảo tồn tuy nhiên hiệu quả cao nhất khi bạn được điều trị ở trong các giai đoạn sớm của bệnh.

  • Tôi có thể thực hiện được nhiều lần  phương pháp này không?

Bạn không thể thực hiện nhiều lần. Khi đã được điều trị bằng khoan giảm áp mà tình trạng bệnh nặng lên bạn sẽ được các bác sĩ cân nhắc điều trị bằng các phương pháp khác như thay khớp háng.

  • Tôi có thể đến đâu để được điều trị bằng phương pháp này?

Rất nhiều bệnh viện đã triển khai khoan giảm áp để điều trị thoái hóa khớp háng, có thể kể đến như: Bệnh viện Việt Đức, Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình thành phố Hồ Chí Minh, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương. Do đó khi có các dấu hiệu bất thường bạn cần đến ngay các cơ sở y tế để phát hiện sớm tình trạng bệnh.

Mong rằng bài viết trên đã giúp các bạn có những hiểu biết sơ bộ về vai trò của phương pháp khoan giảm áp trong điều trị thoái hóa khớp háng. Nếu còn những băn khoăn thắc mắc về phương pháp này, hãy đến phòng khám DrKnee để nhận được sự tư vấn và  giải đáp từ những bác sĩ giàu kinh nghiệm về lĩnh vực chấn thương chỉnh hình.

>> Xem thêm: Tìm Hiểu Nguyên Nhân Thoái Hoá Khớp Háng Và Cách Phòng Bệnh Hiệu Quả

Google map

Giờ hoạt động

Monday : 08.00 - 10.00
Tuesday : 08.00 - 10.00
Wednesday : 08.00 - 10.00
Thursday : 08.00 - 10.00
Friday : 09.00 - 07.00
Saturday : 10.00 - 05.00
Sunday : 10.00 - 05.00