Thoái hóa khớp là dạng viêm khớp phổ biến ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Trình trạng này xảy ra khi lớp sụn bảo vệ đệm các đầu xương của bị hư hại, tổn thương. Nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nguy cơ tàn tật cho người bệnh. Viêm khớp thoái hóa có thể ảnh hưởng đến mọi khớp trên cơ thể, một số khớp chịu nhiều ảnh hưởng như đầu gối, cột sống, háng, ngón tay, cổ chân…Thoái hoá khớp gối là tình trạng thường gặp nhất, một trong những bệnh phức tạp, thường gặp và diễn tiến một cách âm thầm, khó phát hiện được.
Ở giai đoạn đầu khi bệnh chưa ảnh hưởng nhiều tới cuộc sống của người bệnh thì có thể sử dụng các phương pháp như điều trị nội khoa, vật lý trị liệu. Vậy kích thích tủy xương trong điều trị thoái hóa khớp gối là gì? Hãy cùng phòng khám DrKnee tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.
Nội soi kích thích tủy xương là gì?
Nội soi khớp gối là một kỹ thuật hiện đại, camera nhỏ bằng nguồn sáng lạnh sẽ được đưa vào khớp gối của bệnh nhân. Trước tiên, bệnh nhân sẽ được gây tê, tuỳ thuộc vào chỉ định mà sẽ lựa chọn kỹ thuật gây tê phù hợp. Sau đó, phẫu thuật viên sẽ tiến hành rạch một lỗ nhỏ trên da để đưa được camera vào khớp gối người bệnh.
Nhiệm vụ của camera là sẽ quay lại toàn bộ hình ảnh cấu trúc ở bên trong khớp gối. Hình ảnh sẽ được nhìn thấy thông qua một màn hình với độ phóng đại tùy chỉnh. Qua đó giúp các kỹ thuật viên kiểm tra và đưa ra được hướng xử trí, điều trị phù hợp với những tổn thương bên trong khớp gối.
Nội soi kích thích tạo tổn thương dưới sụn (Microfractures-MF) là kĩ thuật kích thích tuỷ xương được giới thiệu vào năm 1997 bởi Steadman và cộng sự. Phương pháp điều trị này sử dụng khả năng của chính cơ thể và cung cấp môi trường dồi dào để tái tạo mô trên bề mặt sụn. Đây là một thủ thuật phổ biến để điều trị sụn đầu gối bị tổn thương.
Triệu chứng
Các dấu hiệu và triệu chứng của chấn thương sụn khớp có thể điều trị được bằng kỹ thuật nội soi kích thích tủy xương:
- Sưng tấy từng đợt: các mảnh vỡ trong đầu gối có thể khiến xảy ra sưng tấy
- Đau: đau khi đi bộ hay leo cầu thang có thể kéo dài
- Cứng khớp: các mảnh sụn lỏng lẻo có thể bị mắc vào khớp, khiến cho đầu gối bị cứng hoặc khiến hạn chế trong cử động.
- Tiếng ồn: Đầu gối có thể phát ra tiếng động (gọi là tiếng lạo xạo) khi cử động
Phương pháp này được thực hiện như thế nào?
Bác sĩ phẫu thuật sẽ thực hiện các bước như sau:
- Thực hiện cắt một đường khoảng 6mm trên đầu gối của bệnh nhân
- Sau đó, đặt một ống dài và mỏng có camera ở một đầu qua vết cắt này, được gọi là nội soi khớp. Công cụ này cho phép bác sĩ phẫu thuật nhìn vào bên trong vùng đầu gối của bạn và thao tác trên khớp.
- Qua nội soi gối, các vùng khuyết sụn được làm sạch, để lộ xương dưới sụn. Những phần sụn còn bám nhưng không vững được lấy bỏ đến vùng sụn lành, dùng dùi đầu nhọn hoặc khoan tạo nhiều lỗ trên nền xương dưới sụn cho đến chảy máu và dịch tủy xương. Các lỗ này cách nhau 3-4 mm, sâu khoảng 4 mm. Những lỗ này kết nối với tủy xương để giải phóng các tế bào có thể tạo sụn mới để thay thế mô bị hư hỏng.
Bệnh nhân sẽ không cảm thấy đau trong quá trình phẫu thuật. Các loại gây tê thường được sử dụng trong nội soi kích thích tủy xương bao gồm:
- Gây tê cục bộ: Bệnh nhân sẽ được gây tê ở vùng đầu gối
- Gây tê tủy sống: Thuốc tê được tiêm vào một khoảng trống trong cột sống của bệnh nhân. Lúc này bệnh nhân sẽ tỉnh táo, nhưng sẽ không thể cảm thấy bất cứ thứ gì bên dưới thắt lưng của mình.
- Gây tê vùng: Thuốc tê sẽ được tiêm vào vùng đùi và háng, phần dưới chân và đầu gối sẽ bị tê sau khi tiêm
- Gây mê toàn thân
Các bộ dụng cụ để kích thích tuỷ (Micro fracture)
Theo hướng dẫn quy trình phẫu thuật của Bộ Y Tế, các dụng cụ gồm có:
- Garo chặng máu ở đùi
- Bơm nước
- Camera và optic (nguồn sáng quang học)
- Dao đốt điện (ArthroCare)
- Dao mài (Shaver)
- Các dụng cụ phẫu thuật nội soi (Hook, phanh kẹp, cắt…)
Chỉ định của thủ thuật
Thủ thuật được chỉ định cho các trường hợp thoái hoá khớp gối nhẹ, áp dụng chủ yếu cho những thoái hoá khớp gối thứ phát sau chấn thương, có vùng khuyết sụn nhỏ (<4cm2), thường gặp ở người trẻ.
Mục tiêu của phẫu thuật này là ngăn ngừa hoặc làm chậm quá trình tổn thương sụn. Điều này sẽ giúp ngăn ngừa viêm khớp gối. Nó có thể giúp bạn trì hoãn nhu cầu thay khớp gối một phần hoặc toàn bộ. Thủ thuật này cũng được sử dụng để điều trị đau đầu gối do chấn thương sụn.
Chỉ định chung cho thủ thuật
- Bệnh nhân bị khiếm khuyết toàn bộ chiều dày (mất sụn khớp đến tận xương) ở vùng chịu trọng lượng giữa xương đùi và xương chày
- Bệnh nhân có sụn không ổn định bao phủ xương bên dưới
- Bệnh nhân bị thoái hoá khớp gối có đầu gối thẳng hàng
Yếu tố cân nhắc khi thực hiện thủ thuật
- Tuổi của bệnh nhân
- Bệnh nhân có chân vòng kiềng có thể không phù hợp với thủ thuật này
Thủ thuật không được khuyến cáo ở những bệnh nhân:
- Bệnh nhân lớn tuổi ( > 65 tuổi) có thể gặp khó khăn trong việc sử dụng nạng và quá trình phục hồi
- Bệnh nhân không sẵn sàng tuân thủ theo phác đồ phục hồi chức năng sau thủ thuật
Ưu điểm của thủ thuật
Kỹ thuật nội soi kích thích tủy xương là một phương pháp điều trị nội soi khớp hiệu quả đối với các tổn thương sụn chêm toàn bộ độ dày khớp và các khớp có tổn thương thoái hoá.
Kỹ thuật này giúp tiết kiệm chi phí điều trị với kỹ thuật đơn giản, tỷ lệ để lại bệnh tật sau thủ thuật thấp, sau thủ thuật có thể áp dụng các biện pháp điều trị khác. Vết nứt vi mô không làm thay thế mô mà thay vào đó thì những vết nứt vi mô giúp giải phóng các tế bào gốc tủy xương làm phục hồi sụn khớp.
Những nghiên cứu về hiệu quả của thủ thuật
Các nghiên cứu về theo dõi điều trị nội soi kích thích tủy xương ở bệnh nhân gãy xương đầu gối thoái hoá, bệnh nhân cho thấy chức năng được cải thiện và giảm các triệu chứng bằng kỹ thuật phù hợp và bệnh nhân tuân thủ các chương trình phục hồi chức năng đã đề ra. Nội soi kích thích tủy xương thành công 80% trong việc giảm đau đáng kể và cải thiện khả năng chơi thể thao trở lại, ngay cả ở cấp độ chuyên nghiệp.
Bên cạnh đó, phương pháp này có thể được thêm bổ trợ vào các quy trình khác hoặc có thể là quy trình duy nhất được thực hiện nếu chỉ tìm thấy tổn thương bề mặt khớp khi nội soi khớp gối. Một trong những yếu tố ảnh hưởng đến kết quả của phương pháp bao gồm sự tuân thủ của bệnh nhân với phục hồi chức năng, căn chỉnh khớp gối, độ sâu của vành sụn bao quanh tổn thương.
Mặc dù nó được thực hiện phổ biến nhất cho các vấn đề về khớp gối, nhưng phương pháp này cũng có thể được sử dụng hiệu quả cho các vấn đề ở các khớp khác trong cơ thể. Nó cũng đã được sử dụng để điều trị các khớp bao gồm hông, mắt cá chân, vai, khuỷu tay và các khớp khác.
Phương pháp này phổ biến vì nó an toàn, tương đối dễ thực hiện và tương đối rẻ so với các thủ thuật phẫu thuật kích thích sụn khác. Nói chung, những người trải qua phẫu thuật gãy xương vi mô có kết quả khá tốt trong thời gian ngắn hạn đến trung hạn.
Nhược điểm của thủ thuật
Nhiều nghiên cứu đã tiến hành nội soi kiểm tra sau 8 – 12 tháng, qua quá trình sinh thiết mô bệnh học nhận thấy rằng vùng sụn mới hình thành không giống hoàn toàn với sụn bình thường của khớp mà bản chất là sụn xơ. Sụn xơ có mật độ tế bào sụn thưa, chất căn bản xâm nhập nhiều sợi xơ, thành phần collagen type II thấp, vì vậy mà sụn xơ kém bền vững, dễ bong gãy, bệnh nhân thường tái phát đau sớm. Do đó, nhược điểm của thủ thuật này là:
- Sụn bị phá huỷ theo thời gian – Sụn mới được tạo ra bằng nội soi kích thích tuỷ xương không bền như sụn ban đầu của cơ thể. Nó có thể bị phá vỡ một cách dễ dàng hơn.
- Khu vực có sụn không ổn định có thể lớn lên theo thời gian khi quá trình thoái hoá tiến triển. Điều này có thể khiến cho bạn có nhiều triệu chứng và đau đớn hơn.
- Tăng độ cứng của đầu gối.
Những lưu ý khi thực hiện thủ thuật
Trước khi thực hiện:
Thông báo với bác sĩ những loại thuốc đang dùng, kể cả những thuốc có nguồn gốc từ thiên nhiên, thực phẩm chức năng
Trong 2 tuần trước khi phẫu thuật:
- Hạn chế sử dụng rượu bia
- Ngưng hút thuốc vì hút thuốc có thể làm chậm quá trình làm lành vết thương và xương
Sau khi phẫu thuật
Sau khi mổ, vật lý trị liệu có thể bắt đầu ngay. Các bài tập sẽ được tăng cường để bệnh nhân có thể cử động đầu gối trở lại. Các bài tập có thể giúp cho sụn mới lành tốt hơn. Tuy nhiên không được tỳ đè lên đầu gối trong vòng 4-6 tuần. Các bài tập vật lý trị liệu và tập thể dục tại nhà cần được thực hiện trong 3 đến 6 tháng sau khi phẫu thuật.
Video về thủ thuật:
https://www.ypo.education/orthopaedics/knee/microfracture-t227/video/
Hy vọng với những thông tin mà phòng khám DrKnee sẽ giúp cho bạn đọc có thêm kiến thức và lựa chọn về các thủ thuật trong điều trị thoái hóa khớp gối. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc cần tư vấn điều trị thoái hóa khớp gối, đừng ngần ngại hãy liên hệ cho chúng tôi qua số website drknee.vn hoặc để lại thông tin, chúng tôi sẽ liên hệ trong thời gian sớm nhất.
Tài liệu tham khảo:
- Chuyên sâu điều trị thoái hóa khớp gối – DrKnee
- https://www.thesteadmanclinic.com/patient-education/knee/microfracture-technique
- https://medlineplus.gov/ency/article/007255.htm
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4297044/
- https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/suc-khoe-tong-quat/phau-thuat-noi-soi-khoan-kich-thich-tuy/
