Trong quá trình mang thai, nhu cầu dinh dưỡng đóng một vai trò vô cùng quan trọng, bởi nguồn dinh dưỡng lúc này không chỉ nuôi những mẹ mà còn cho cả con. Cơ thể mẹ cần thêm từ 25 – 30% nhu cầu dinh dưỡng so với bình thường. Vì thế việc điều chỉnh chế độ ăn uống trước và trong thời gian mang thai luôn được các bà mẹ quan tâm, để cung cấp đầy đủ dưỡng chất để có đủ sức khỏe cho cả mẹ và con, cũng như đảm bảo đủ sữa nuôi dưỡng em bé sau khi sinh. Cùng Dr.Knee tìm hiểu tại sao mang thai cho con bú có nguy cơ loãng xương nhé.
Tại sao mang thai cho con bú có nguy cơ loãng xương?
Trong thời kỳ mang thai và sau sinh, nhu cầu canxi của cơ thể người mẹ tăng cao. Nếu không bổ sung đầy đủ, mẹ bầu có nguy cơ cao bị loãng xương. Nguyên nhân cụ thể như sau:
1. Thai nhi sử dụng canxi từ mẹ
- Từ tuần thứ 30 của thai kỳ, khoảng 2/3 lượng canxi cần thiết sẽ được chuyển từ mẹ sang thai nhi.
- Nguồn canxi này đến từ chế độ ăn uống hằng ngày và kho dự trữ trong xương mẹ.
- Nếu lượng canxi không đủ, cơ thể mẹ sẽ tự động rút canxi từ xương, dẫn đến giảm mật độ xương.
2. Giai đoạn cho con bú làm giảm khối lượng xương
Trong quá trình cho con bú, phụ nữ có thể mất 3–6% khối lượng xương, vì một lượng lớn canxi tiếp tục được tiết vào sữa mẹ.
3. Cơ chế bảo vệ tạm thời của cơ thể
Khi mang thai, cơ thể có những cơ chế tự nhiên giúp hạn chế tiêu xương:
- Tăng khả năng hấp thu canxi từ thực phẩm và vitamin bổ sung.
- Nồng độ estrogen cao giúp bảo vệ xương bằng cách hạn chế mất canxi.
Tuy nhiên, sau sinh, lượng estrogen suy giảm nhanh chóng khiến các cơ chế bảo vệ này mất tác dụng, làm tăng nguy cơ loãng xương sau sinh.
Bổ sung canxi đúng cách và đúng thời điểm trong suốt thai kỳ và khi cho con bú là điều cần thiết để: Bảo vệ sức khỏe xương khớp của mẹ và hỗ trợ sự phát triển hệ xương tối ưu cho bé
Biểu hiện loãng xương ở bà bầu
Những biểu hiện loãng xương của phụ nữ mang thai trong giai đoạn đầu:
- Gãy móng, giòn móng, răng lung lay và ố vàng, rụng tóc (sẽ thấy rõ nhất sau khi gội đầu).
- Đau lưng: đây là dấu hiệu đặc trưng nhất ở bà bầu, cơn đau lưng có thể chỉ thoáng qua hoặc đau dai dẳng tùy theo lượng canxi mà bà bầu bị thiếu hụt.
- Hay bị chuột rút, đau nhức cơ ở đùi, bắp chân, bàn chân, tê buốt chân tay và về đêm cơn đau buốt sẽ rõ hơn.
- Răng yếu và dễ rụng; hay bị vọp bẻ, mệt mỏi.
Biểu hiện loãng xương của phụ nữ mang thai ở cấp độ nặng hơn: Co giật các cơ mặt hoặc tứ chi, bàn tay và ngón tay, chân của bà bầu bị co rúm do hạ canxi quá mức.
>> Xem thêm: Triệu Chứng Loãng Xương Theo Từng Cấp Độ Từ Nhẹ Đến Nặng
Thai nhi có bị ảnh hưởng khi mẹ bị loãng xương hay không?
1. Nguy cơ cho thai nhi khi mẹ thiếu canxi
Trong thời gian mang thai, cơ thể người mẹ phải gánh thêm sức nặng từ thai nhi và liên tục cung cấp canxi cho sự phát triển xương của bé. Khi lượng canxi trong chế độ ăn không đủ, cơ thể mẹ sẽ tự động phân giải canxi từ xương để đáp ứng nhu cầu. Tuy nhiên, cơ chế này có giới hạn, và nếu thiếu hụt kéo dài, thai nhi sẽ không tránh khỏi những ảnh hưởng tiêu cực, bao gồm:
- Còi xương bẩm sinh
- Khò khè, dị dạng xương
- Chậm phát triển thể chất
- Thóp rộng, lâu liền
- Khó ngủ, hay giật mình, khóc đêm
- Vã mồ hôi nhiều dù không vận động
2. Nguy cơ tiếp diễn trong giai đoạn cho con bú
Không ít người cho rằng chỉ mang thai mới gây loãng xương, tuy nhiên thực tế, nguy cơ này vẫn kéo dài trong suốt thời gian cho con bú.
Lượng canxi tiết vào sữa mẹ phụ thuộc vào:
- Số lần bú trong ngày
- Tổng lượng sữa tiết ra
- Thời gian bú mỗi lần
Đồng thời, nồng độ estrogen giảm trong giai đoạn này khiến xương của mẹ dễ bị mất chất khoáng hơn, làm tăng nguy cơ loãng xương.
Tuy nhiên, sau khoảng 6 tháng kể từ khi trẻ ngừng bú, lượng estrogen dần trở lại bình thường, giúp cơ thể mẹ tự phục hồi mật độ xương nếu có chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý.
>> Xem thêm: Thực Đơn Ăn Uống Cho Người Bị Loãng Xương Và Chế Độ Sinh Hoạt Cải Thiện Bệnh
3. Khuyến nghị cho mẹ bầu và mẹ sau sinh
Để bảo vệ sức khỏe xương khớp của mẹ và đảm bảo thai nhi phát triển tốt, thai phụ nên:
- Khám thai định kỳ tại cơ sở y tế chuyên khoa
- Thực hiện siêu âm 3D, 4D hoặc 5D đúng lịch
- Làm xét nghiệm vi chất, bao gồm canxi, vitamin D, phốt pho…
- Bổ sung canxi và dưỡng chất cần thiết theo hướng dẫn bác sĩ
Việc theo dõi và điều chỉnh dinh dưỡng kịp thời sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ loãng xương và bảo vệ sức khỏe toàn diện cho cả mẹ và bé.
Bổ sung canxi cho bà bầu rất quan trọng để phòng ngừa loãng xương
Do canxi đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành xương và răng của thai nhi, nhu cầu canxi của mẹ bầu sẽ tăng dần theo từng giai đoạn thai kỳ như sau:
1. Nhu cầu canxi theo từng tam cá nguyệt:
- 3 tháng đầu thai kỳ: cần khoảng 850mg canxi/ngày
- 3 tháng giữa thai kỳ: nhu cầu tăng lên khoảng 1.000mg canxi/ngày
- 3 tháng cuối thai kỳ: là giai đoạn cần nhiều canxi nhất, khoảng 1.500 – 1.600mg/ngày
Lưu ý: Với những thai phụ mang song thai hoặc đa thai, nhu cầu canxi sẽ cao hơn mức trung bình kể trên.
2. Cách bổ sung canxi hiệu quả cho mẹ bầu
Chế độ ăn uống giàu canxi:
- Thực phẩm nên dùng: cua đồng, tôm đồng, sữa, sữa đậu nành, cà rốt, vừng (mè), rau xanh đậm màu…
- Tăng cường sữa và chế phẩm từ sữa là cách bổ sung tự nhiên, dễ hấp thu.
Viên uống bổ sung canxi:
- Nên kết hợp với vitamin D3 để tăng khả năng hấp thu canxi vào máu.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại viên bổ sung nào.
3. Những điều cần tránh khi bổ sung canxi
- Không nên ăn rau ngay sau khi uống viên canxi, vì cellulose trong rau có thể cản trở hấp thu canxi vào máu.
- Tránh dùng các chế phẩm canxi quá ngọt, vì có thể làm tăng nguy cơ đái tháo đường thai kỳ.
- Cẩn trọng với canxi chứa natri hoặc calci gluconat, vì có thể gây ra tác dụng phụ nếu sử dụng không đúng liều lượng hoặc kéo dài.
Bổ sung canxi đúng cách không chỉ giúp mẹ duy trì hệ xương chắc khỏe, mà còn là yếu tố quyết định sự phát triển toàn diện hệ xương và răng của thai nhi. Vì vậy, hãy đảm bảo bạn được tư vấn đúng liều lượng và hình thức phù hợp từ chuyên gia y tế.
Tóm lại, chúng ta đều hiểu, canxi là dưỡng chất vô cùng cần thiết trong quá trình mang thai và cho con bú của người mẹ. Việc bổ sung đầy đủ canxi giúp cho em bé phát triển được khỏe mạnh, bên cạnh đó cũng làm giảm đi các nguy cơ ảnh hưởng đến xương khớp, sức khỏe của bà mẹ. Vì vậy hãy đảm bảo cung cấp đủ canxi nói riêng, cũng như các dưỡng chất khác nói chung để cả mẹ và bé luôn giữ được trạng thái tốt nhất nhé.
