Trong quá trình mang thai, nhu cầu dinh dưỡng đóng một vai trò vô cùng quan trọng, bởi nguồn dinh dưỡng lúc này không chỉ nuôi những mẹ mà còn cho cả con. Cơ thể mẹ cần thêm từ 25 – 30% nhu cầu dinh dưỡng so với bình thường. Vì thế việc điều chỉnh chế độ ăn uống trước và trong thời gian mang thai luôn được các bà mẹ quan tâm, để cung cấp đầy đủ dưỡng chất để có đủ sức khỏe cho cả mẹ và con, cũng như đảm bảo đủ sữa nuôi dưỡng em bé sau khi sinh. Cùng Dr.Knee tìm hiểu tại sao mang thai cho con bú có nguy cơ loãng xương nhé.
Tại sao mang thai cho con bú có nguy cơ loãng xương ?
Canxi là một trong những khoáng chất quan trọng nhất để hỗ trợ duy trì được sự phát triển của thai nhi. Canxi giúp ổn định nhịp tim, gửi tín hiệu đến thần kinh, phát triển các hormone,… và tất nhiên là sự tăng trưởng xương, duy trì xương, răng được khỏe mạnh. Có thể tìm hiểu phân độ loãng xương thêm để có thông tin chi tiết.
Nhiều nguyên nhân dẫn đến việc loãng xương ở phụ nữ sau sinh và cho con bú, trong quá trình mang thai. Từ tuần thứ 30 của thai kỳ, khoảng ⅔ lượng canxi được chuyển giao từ cơ thể mẹ sang cho bé, chủ yếu từ chế độ ăn uống và phần còn lại là từ nguồn dự trữ của mẹ. Mật độ khoáng xương của những đứa trẻ sinh ra từ một bà mẹ có đầy đủ canxi sẽ cao hơn so với các đứa trẻ khác. Qua các nghiên cứu chỉ ra: sự thiếu hụt canxi ở mẹ có thể dẫn đến bệnh tim mạch và làm tăng huyết áp cho trẻ.
Thai nhi cần lượng canxi nhiều nhất trong 3 tháng cuối của thai kỳ. Chế độ dinh dưỡng của người mẹ lúc này bắt buộc phải cung cấp đủ canxi cho thai nhi, nếu không canxi lúc này sẽ được rút từ tương của cơ thể mẹ, điều đó có nghĩa mật độ xương lúc này của mẹ sẽ giảm. Cùng với đó, quá trình cho con bú cũng ảnh hưởng ít nhiều đến xương của mẹ. Phụ nữ thường mất đến 3 – 6% khối lượng xương trong thời gian cho con bú.
Tuy rằng lượng canxi cơ thể mẹ phải cung cấp cho con rất lớn, nhưng cơ thể sẽ có cách điều tiết giúp bảo vệ hệ khung xương, như:
- Trong quá trình thai kỳ, phụ nữ thường hấp thụ canxi từ thực phẩm và các loại vitamin bổ sung tốt hơn gấp đôi, gấp ba so với phụ nữ không mang thai.
- Lượng estrogen lúc này được sản xuất nhiều, hormone nội tiết tố nữ cũng vậy, giúp canxi được gắn kết vào khung xương, bảo vệ xương chống bị tiêu, và loãng.
Các cơ chế bảo vệ này sẽ bị giảm sau khi sinh, nhất là nồng độ estrogen do buồng trứng suy giảm sau khi sinh nở. Tình trạng loãng xương sau sinh mắc phải ở rất nhiều phụ nữ.
Biểu hiện loãng xương ở bà bầu
Những biểu hiện loãng xương của phụ nữ mang thai trong giai đoạn đầu:
- Gãy móng, giòn móng, răng lung lay và ố vàng, rụng tóc (sẽ thấy rõ nhất sau khi gội đầu).
- Đau lưng: đây là dấu hiệu đặc trưng nhất ở bà bầu, cơn đau lưng có thể chỉ thoáng qua hoặc đau dai dẳng tùy theo lượng canxi mà bà bầu bị thiếu hụt.
- Hay bị chuột rút, đau nhức cơ ở đùi, bắp chân, bàn chân, tê buốt chân tay và về đêm cơn đau buốt sẽ rõ hơn.
- Răng yếu và dễ rụng; hay bị vọp bẻ, mệt mỏi.
Biểu hiện loãng xương của phụ nữ mang thai ở cấp độ nặng hơn: Co giật các cơ mặt hoặc tứ chi, bàn tay và ngón tay, chân của bà bầu bị co rúm do hạ canxi quá mức.
Thai nhi có bị ảnh hưởng khi mẹ bị loãng xương hay không?
Thời gian mang thai, cơ thể người mẹ phải chịu thêm sức nặng của thai nhi, điều này làm tăng những nguy cơ về xương ở người phụ nữ. Mặc dù cơ thể sẽ có sự phân giải canxi từ trong xương bà phóng thích vào máu để đáp ứng tạm thời việc bị thiếu canxi, nhưng chỉ có giới hạn và đến một lúc nào đó, thai nhi sẽ không thể tránh khỏi những ảnh hưởng xấu từ mẹ: còi xương, khò khè bẩm sinh, dị dạng xương, chậm phát triển, thóp rộng, lâu liền, ngủ hay giật mình, khóc thét về đêm, khó ngủ, vã mồ hôi nhiều,…
Nhiều người quan niệm rằng, chỉ cần áp dụng các biện pháp dự phòng đơn thuần thì sẽ không xảy ra trường hợp loãng xương ở phụ nữ mang thai, tuy nhiên trên thực tế, vấn đề này còn xảy ra ngay cả khi phụ nữ đang cho con bú. Lượng canxi của mẹ sẽ cung cấp cho trẻ qua sữa, đồng nghĩa với việc, lượng canxi bị mất đi sẽ phụ thuộc vào số lượng sữa của mẹ, số lần cho con bú trong ngày và thời gian mỗi lần bú.
Thời kỳ cho con bú, estrogen được sản sinh trong cơ thể mẹ sẽ bị giảm đi, đây chính là nguyên nhân gây ra loãng xương thường gặp ở các mẹ bỉm. Tuy nhiên, khoảng sau 6 tháng, sau khi bé ngừng bú, thì việc loãng xương ở cơ thể mẹ sẽ được phục hồi nhanh chóng.
Các thai phụ phải đến bệnh viện chuyên khoa thường xuyên để làm xét nghiệm, siêu âm 3D, 4D, 5D định kỳ. Việc này nhằm đảm bảo người mẹ luôn khỏe mạnh và thai nhi phát triển toàn diện, cũng như xác định rõ hơn việc thiếu – đủ canxi và các dưỡng chất khác hay có mắc chứng loãng xương hay không.
Bổ sung canxi cho bà bầu rất quan trọng để phòng ngừa loãng xương
Bởi vì có vai trò quan trọng trong việc hình thành xương và răng của thai nhi, nên khi mang thai, nhu cầu về canxi trong cơ thể của mẹ sẽ tăng lên như sau:
- 3 tháng đầu, lượng canxi cần bổ sung mỗi ngày cho thai phụ là 850mg.
- 3 tháng giữa, lượng canxi lúc này cần cho thai phụ là 1.000mg.
- 3 tháng cuối, như đã nói, đây là giai đoạn cần canxi nhiều nhất, với hàm lượng mỗi ngày cần cung cấp cho thai phụ là 1.500 – 1.600mg.
Dĩ nhiên, nhu cầu này sẽ cao hơn nếu bạn mang song thai hoặc 3 thai. Việc bổ sung canxi có thể bằng nhiều hình thức khác nhau, từ chế độ ăn giàu canxi hàng ngày, như: cua đồng, tôm đồng, sữa, sữa bột đậu nành, cà rốt, vừng,… Tăng cường sử dụng sữa, các chế phẩm từ sữa, các thức ăn giàu canxi, viên canxi dược phẩm,… và nên kèm thêm vitamin D3 để giúp hấp thu canxi một cách tối ưu hơn.
Cần chú ý, thai phụ không nên ăn rau cùng lúc với thời điểm uống thuốc bổ sung canxi, vì cellulose có trong rau sẽ có nguy cơ giữ lại hết canxi, ngăn sự hấp thu vào máu.
Bên cạnh đó, có một số trường hợp đặc biệt mà thai phụ cần cân nhắc sử dụng biệt dược chứa canxi: Không nên dùng các chế phẩm canxi quá ngọt vì có thể dẫn đến khả năng bị đái tháo đường, hay canxi có chứa nhiều natri, calci gluconat,…
Tóm lại, chúng ta đều hiểu, canxi là dưỡng chất vô cùng cần thiết trong quá trình mang thai và cho con bú của người mẹ. Việc bổ sung đầy đủ canxi giúp cho em bé phát triển được khỏe mạnh, bên cạnh đó cũng làm giảm đi các nguy cơ ảnh hưởng đến xương khớp, sức khỏe của bà mẹ. Vì vậy hãy đảm bảo cung cấp đủ canxi nói riêng, cũng như các dưỡng chất khác nói chung để cả mẹ và bé luôn giữ được trạng thái tốt nhất nhé.