Theo thống kê gần đây của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trên thế giới có khoảng 70 triệu người mắc bệnh loãng xương, ảnh hưởng hơn 30% phụ nữ và 20% nam giới trên 50 tuổi. Thông thường lựa chọn hàng đầu của người bệnh là uống thuốc. Thuốc Bisphosphonate là thuốc có thể đáp ứng được hơn cả mong đợi về tác dụng cũng như cách điều trị loãng xương. Hãy cùng Drknee tìm hiểu ngay về loại thuốc này nhé.
Tổng quan về nhóm thuốc bisphosphonate
Bisphosphonates (BP) là nhóm thuốc được nghiên cứu từ thế kỷ 19 nhưng đến năm 1960 mới được nghiên cứu thử nghiệm điều trị rối loạn chuyển hóa xương. Năm 1995, Bisphosphonates được phê duyệt để điều trị phòng ngừa loãng xương bởi Cục Quản lý Thực – Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA). Có 2 nhóm thuốc Bisphosphonate:
- Nhóm không chứa nitơ gồm có: Clodronate, Etidronate và Tiludronate.
- Nhóm chứa nitơ gồm có: Alendronate, Ibandronate, Olpadronate, Pamidronate, Risedronate và Zoledronate. Trong đó, Zoledronate, Alendronate và Risedronate có hiệu quả chống loãng xương tốt nhất
Đối với người có nguy cơ loãng xương (BMD từ -1,5 đến – 2,4 SD) và đang trong quá trình sử dụng corticosteroid để điều trị bệnh nền, tiền sử gia đình có người thân bị loãng xương,…thì thuốc nhóm bisphosphonates có thể được chỉ định để phòng ngừa.
Tác dụng của thuốc – nguyên tắc điều trị
Cho đến nay, đây là nhóm thuốc được ưu tiên hàng đầu trong điều trị loãng xương, rất hiệu quả với xương cột sống và xương chậu – những xương dễ tổn thương và dễ gãy khi bị loãng xương. Quá trình tái tạo xương diễn ra chậm, nhưng ở nhiều người, mật độ xương gia tăng thấy rõ trong 5 năm điều trị bằng thuốc này.
Bisphosphonate là nhóm thuốc hoạt động bằng cách làm chậm quá trình hủy xương. Thuốc này cung cấp canxi và dưỡng chất giúp đẩy nhanh việc hình thành xương. Đồng thời, làm tăng tuổi thọ của tế bào xương thông qua phần tử bisphosphonate, giúp xương chắc khỏe lâu dài.
Khi vào cơ thể, Bisphosphonate gắn với phân tử hydroxyapatite trong xương và được đưa vào chất nền xương để dự trữ. Tác dụng chính của Bisphosphonates là giảm tiêu xương theo cơ chế sau: kích hoạt các tế bào phân huỷ xương chết theo chu trình (apoptosis), làm tăng khối lượng xương và ngăn ngừa gãy xương.
Cách sử dụng nhóm thuốc Bisphosphonate
Có 2 con đường để đưa thuốc vào cơ thể: đường uống và đường truyền tĩnh mạch. Trong đó đường uống thường được ưa chuộng hơn đối với người bệnh. Tuy vậy, bạn nên dùng thuốc theo đúng cách và liều lượng theo chỉ định của bác sĩ, không nên tự ngừng dùng thuốc. Việc sử dụng thuốc nhóm bisphosphonate là điều kiện tiên quyết đối với bệnh nhân bị loãng xương cột sống hay xương chậu.
Cơ thể chúng ta hấp thụ kém các thuốc bisphosphonate đường uống và có thể gây kích thích cổ họng, ợ nóng. Chính vì thế, bạn cần lưu ý tuân thủ các hướng dẫn sử dụng thuốc:
- Nên dùng thuốc khi đói với một hoặc hai ly nước lọc. , không dùng các loại thức uống khác vì có nguy cơ ngăn chặn cơ thể hấp thu thuốc đúng cách.
- Không nên ăn, uống bất cứ thứ gì ngoài nước lọc ít nhất 30 phút sau khi dùng thuốc bisphosphonate. Điều này sẽ giúp cho thuốc được hấp thụ hiệu quả.
- Lưu ý ngồi thẳng, đứng hoặc đi lại trong một giờ sau khi uống để ngăn thuốc chảy ngược từ dạ dày lên miệng và gây ợ nóng.
Thời gian điều trị liên tục từ 3 đến tối đa là 5 năm, đồng thời cần bổ sung canxi và vitamin D hàng ngày trong suốt quá trình điều trị
Chỉ định – chống chỉ định
Chỉ định
Bisphosphonates là nhóm thuốc hàng đầu về điều trị và phòng chống loãng xương cho phụ nữ sau mãn kinh, người già, nam giới có nhiều nguy cơ loãng xương như nghiện bia, rượu, thuốc lá, đặc biệt là người dùng thuốc kháng viêm glucocorticoid trong thời gian dài, thuốc chống động kinh, thuốc chống đông heparin…
Chống chỉ định
- Nữ giới đang trong quá trình mang thai, cho con bú
- Bệnh nhân dưới 18 tuổi
- Người suy thận nặng không được dùng thuốc này
- Bệnh nhân bị co thắt tâm vị không nên dùng thuốc bisphosphonate dạng uống
Cách theo dõi trong và sau khi sử dụng bisphosphonate
Việc dùng thuốc Bisphosphonate hỗ trợ rất tốt trong việc bổ sung canxi. Bên cạnh đó, nó cũng gây ra nhiều tác dụng không mong muốn như:
- Người bệnh có thể bị sốt li bì sau khi tiêm Zoledronic axit hoặc Pamidronate.
- Thuốc có thể làm hoại tử xương hàm đối với bệnh nhân bị ung thư đa tủy hay ung thư vú. Hoại tử xương hàm xảy ra khi máu không được cung cấp đầy đủ đến xương hàm dẫn đến suy yếu và hoại tử. Tác dụng phụ này hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, cần ngưng sử dụng thuốc khi có dấu hiệu hoại tử xương hàm
- Thuốc Bisphosphonate dạng uống có thể gây kích ứng đường tiêu hóa, dẫn đến viêm thực quản, loét dạ dày,nếu sử dụng thuốc trong một thời gian dài từ 3-5 năm
Chính vì các tác dụng phụ đó, khi dùng thuốc bạn cần tuân thủ tuyệt đối các chỉ định của bác sĩ. Ngoài ra, cần lưu ý thêm:
- Ngưng sử dụng thuốc khi có hiện tượng đau cơ, đau khớp nặng.
- Bệnh nhân có tiền sử canxi máu thấp cần được điều trị khỏi trước khi dùng thuốc Bisphosphonates.
- Theo dõi chặt chẽ người bệnh bị dạ dày, thực quản.
- Nên đi khám răng định kỳ để phát hiện sớm hoại tử xương hàm.
- Cẩn trọng khi dùng thuốc chung với nhóm thuốc kháng viêm non-steroid (ibuprofen, diclofenac…) do nó làm tăng kích ứng thực quản, gây viêm loét dạ dày.
Mặc dù Bisphosphonate đem lại hiệu quả cao nhưng khoảng thời gian tối ưu cho việc dùng thuốc vẫn chưa rõ, nó còn phụ thuộc vào tình trạng bệnh của mỗi người. Tuy nhiên, theo thống kê:
- Bệnh nhân nhỏ tuổi (đối tượng có khả năng gãy xương, loãng xương thấp) có thể dừng sử dụng Bisphosphonate sau 3-5 năm.
- Người lớn (nguy cơ loãng xương cao) được tiếp tục điều trị bằng Bisphosphonate theo chỉ định của bác sĩ và dừng lại ngay khi có biến chứng.
Tóm lại, thuốc Bisphosphonate là giải pháp vô cùng hữu hiệu trong việc phòng ngừa và điều trị loãng xương. Trên đây là tất cả những thông tin liên quan đến thuốc, hi vọng Drknee đã giúp bạn bổ sung đầy đủ kiến thức để dùng thuốc một cách chính xác, hiệu quả và an toàn nhất. Nếu có bất kì thắc mắc nào, hãy liên hệ ngay đến Drknee qua số điện thoại 0938 246 482 để được tư vấn kĩ hơn.
