Khớp gối, chịu lực đáng kể trong hoạt động hàng ngày, dễ bị tổn thương do các hoạt động mạnh hoặc chấn thương. Rách sụn chêm đầu gối là một trong những vấn đề khớp gối thường gặp, gây đau đớn và ảnh hưởng đến khả năng vận động. Tổn thương này làm giảm hiệu quả hoạt động của khớp, gây khó khăn trong sinh hoạt. Bài viết này, Drknee sẽ trình bày chi tiết về rách sụn chêm đầu gối, bao gồm nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, phương pháp chẩn đoán và các lựa chọn điều trị hiện có.
Sụn chêm đầu gối
Khớp gối, chịu lực chủ yếu của cơ thể, được ổn định bởi hai sụn chêm: sụn chêm trong và sụn chêm ngoài. Cả hai có hình dạng bán nguyệt, nằm kẹp giữa xương đùi và xương chày, tạo lớp đệm bảo vệ sụn khớp của cả hai xương này. Độ dày trung bình của sụn chêm nằm trong khoảng 3-5mm.
Sụn chêm trong, hình chữ C với chiều dài khoảng 5-6cm, nằm ở vị trí bên trong khớp gối. Do cấu trúc giải phẫu và sự liên kết chặt chẽ với các cấu trúc xung quanh, sụn chêm trong có độ di chuyển hạn chế, khiến sụn chêm có thể dễ bị tổn thương trong các trường hợp dẫn đến chấn thương khớp gối.
Ngược lại, sụn chêm ngoài, có hình gần giống chữ O, nằm ở phía ngoài khớp.
Vai trò của sụn chêm trong việc duy trì chức năng khớp gối rất quan trọng:
- Hấp thụ lực và giảm xóc: Sụn chêm phân tán lực tác động lên khớp gối, giảm thiểu áp lực lên sụn khớp.
- Tăng độ ổn định: Sụn chêm đóng vai trò then chốt trong việc giữ vững khớp gối, ngăn ngừa sự trượt lệch giữa xương đùi và xương chày.
- Cân bằng khớp: Sụn chêm giúp hai bề mặt khớp tiếp xúc tốt hơn, phân bổ đều dịch khớp và chất dinh dưỡng nuôi dưỡng sụn.
- Ngăn ngừa kẹt khớp: Sụn chêm lấp đầy khoảng trống giữa các xương, tránh cho bao khớp và màng hoạt dịch bị kẹt trong khe khớp.
>> Xem thêm: Thay Khớp Gối Khi Nào? Những Lưu Ý Khi Thực Hiện Thay Khớp Gối
Rách sụn chêm đầu gối
Chấn thương khớp gối, đặc biệt là các động tác xoắn hoặc xoay mạnh khi khớp đang chịu tải trọng lớn, dễ dẫn đến rách sụn chêm – một tổn thương khá phổ biến. Điều này là do sụn chêm phải chịu áp lực đáng kể trong những trường hợp này.
Những người bị rách sụn chêm đầu gối thường gặp các biểu hiện sau đây:
- Đau, sưng và cứng khớp: Cảm giác đau nhức, sưng tấy và khó vận động khớp gối.
- Hạn chế vận động: Khó khăn trong việc duỗi thẳng hoặc gập hoàn toàn chân.
- Âm thanh bất thường: Có thể nghe thấy tiếng kêu lục khục hoặc tiếng “lách tách” trong khớp gối khi vận động, do các mảnh sụn chêm di chuyển.
- Tình trạng tiến triển: Mặc dù ban đầu có thể vẫn đi lại bình thường, thậm chí vận động mạnh như vận động viên, nhưng sau 2-3 ngày, sưng đau sẽ tăng lên đáng kể, gây khó khăn vận động và giảm linh hoạt khớp gối.
Trong quá trình thăm khám, bác sĩ có thể xác định tổn thương bằng cách ấn vào khe khớp để kiểm tra phản ứng đau. Các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh như MRI cũng được sử dụng. Ngoài ra, các bài kiểm tra lâm sàng như nghiệm pháp McMurray và Appley thường cho kết quả dương tính trong trường hợp rách sụn chêm.
Rách sụn chêm đầu gối có nguy hiểm không?
Rách sụn chêm đầu gối không phải lúc nào cũng nguy hiểm, tùy vào mức độ nghiêm trọng của vết rách, vị trí và cách điều trị. và cách điều trị. Một số trường hợp chỉ cần điều trị bảo tồn, trong khi những trường hợp khác cần phẫu thuật.
Những nguy cơ tiềm tàng:
- Đau mãn tính: Nếu không được điều trị đúng cách, rách sụn chêm có thể dẫn đến đau khớp gối kéo dài, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
- Giảm khả năng vận động: Vết rách có thể hạn chế phạm vi chuyển động của khớp gối, gây khó khăn trong các hoạt động hàng ngày như đi lại, leo cầu thang, hoặc thậm chí ngồi xổm.
- Thoái hóa khớp sớm: Rách sụn chêm không được điều trị có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp gối sớm hơn so với bình thường, dẫn đến đau đớn và tàn phế về lâu dài.
- Khớp không ổn định: Trong một số trường hợp, rách sụn chêm có thể làm cho khớp gối trở nên không ổn định, dễ bị trật khớp.
- Cần phẫu thuật: Mặc dù không phải tất cả các trường hợp rách sụn chêm đều cần phẫu thuật, nhưng trong một số trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật nội soi là cần thiết để sửa chữa hoặc loại bỏ phần sụn chêm bị rách. Phẫu thuật cũng có những rủi ro và biến chứng riêng.
Tuy nhiên, cần lưu ý: Nhiều trường hợp rách sụn chêm nhỏ có thể tự lành hoặc được điều trị hiệu quả bằng các phương pháp bảo tồn như nghỉ ngơi, vật lý trị liệu, thuốc giảm đau, và thuốc chống viêm. Chỉ có bác sĩ mới có thể đánh giá mức độ nghiêm trọng của vết rách và đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp. Vì vậy, việc tự đánh giá mức độ nguy hiểm là không nên. Nếu bạn nghi ngờ mình bị rách sụn chêm, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
>> Xem thêm: Đai Khớp Gối – Giải Pháp Hỗ Trợ Hiệu Quả Cho Những Người Bị Bệnh Về Khớp Gối
Điều trị rách sụn chêm đầu gối
Điều trị rách sụn chêm đầu gối bao gồm hai hướng chính: điều trị không phẫu thuật (bảo tồn) và phẫu thuật. Lựa chọn phương pháp phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tổn thương.
Điều trị bảo tồn rách sụn chêm
Phương pháp này thường được áp dụng cho các trường hợp rách sụn chêm mức độ nhẹ đến trung bình. Các biện pháp bao gồm:
- Thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAID): Như ibuprofen (Advil, Motrin) hay naproxen (Aleve), giúp giảm đau và sưng. Tuy nhiên, cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ.
- Chườm lạnh: Đắp đá lạnh lên vùng khớp gối trong 15-20 phút, cách 3-4 giờ/lần, trong 2-3 ngày đầu, giúp giảm sưng. Đây chỉ là biện pháp tạm thời.
- Hỗ trợ khớp: Sử dụng băng thun hoặc nẹp gối để cố định và giảm đau. Hiệu quả điều trị hạn chế.
- Vật lý trị liệu: Các bài tập được thiết kế bởi chuyên gia vật lý trị liệu giúp phục hồi chức năng khớp gối, bao gồm cả bài tập tại nhà và bài tập chuyên sâu hơn.
>> Xem thêm: Tìm Hiểu Hiện Tượng Nóng Đầu Gối – Nguyên Nhân Và Cách Phòng Ngừa Chấn Thương Hiệu Quả
Phẫu thuật rách sụn chêm
Trong trường hợp vết rách sụn chêm nghiêm trọng, phương pháp điều trị bảo tồn không còn phù hợp, bác sĩ sẽ xem xét thực hiện phẫu thuật:
- Cắt bỏ sụn chêm (phẫu thuật cắt bỏ một phần): Thường áp dụng cho các vết rách cũ (trên 6 tuần), bác sĩ sẽ loại bỏ phần sụn chêm bị rách, giữ lại phần còn lại để duy trì sự ổn định của khớp.
- Khâu sụn chêm: Được chỉ định cho các vết rách dọc, mới (đặc biệt là ở sụn chêm ngoài), cho phép khôi phục lại sự toàn vẹn của sụn chêm.
- Ghép sụn chêm: Đây là một kỹ thuật phức tạp, hiện chưa phổ biến rộng rãi.
>> Xem thêm: Chi Phí Mổ Rách Sụn Chêm Giá Bao Nhiêu? BHYT Có Chi Trả Không?
Phẫu thuật luôn tiềm ẩn rủi ro như nhiễm trùng, đau sau mổ, và tăng nguy cơ thoái hóa khớp trong tương lai. Phẫu thuật như giải pháp cuối cùng khi các phương pháp bảo tồn không mang lại kết quả như mong muốn.
Rách sụn chêm, nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến chức năng khớp gối lâu dài. Vì vậy, việc thăm khám bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp là vô cùng quan trọng. Đừng chủ quan với những cơn đau khớp gối, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ y tế để bảo vệ sức khỏe của mình.
