Gai khớp gối là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau nhức, cứng khớp và khó vận động ở người trung niên, cao tuổi. Nhiều bệnh nhân khi được chẩn đoán thường lo lắng và đặt câu hỏi: “Bệnh gai khớp gối có chữa được không?”
Trong bài viết này, các bác sĩ tại Dr Knee – Phòng khám chuyên sâu thoái hóa khớp gối sẽ giúp bạn hiểu rõ bản chất của bệnh, các phương pháp điều trị hiện nay và cách kiểm soát lâu dài.
Bệnh gai khớp gối là gì?
Gai khớp gối là một dạng tổn thương thường gặp trong quá trình thoái hóa khớp gối. Khi lớp sụn khớp – vốn có nhiệm vụ bao phủ đầu xương, giúp khớp vận động trơn tru – bị bào mòn dần theo tuổi tác hoặc do chấn thương, phần xương dưới sụn phải chịu áp lực trực tiếp.
Để “tự bảo vệ”, cơ thể phản ứng bằng cách hình thành thêm những mỏm xương nhỏ ở rìa khớp, gọi là gai xương. Tuy nhiên, thay vì bảo vệ khớp, các gai này lại gây cọ xát vào mô mềm xung quanh, dẫn đến nhiều triệu chứng khó chịu:
-
Đau nhức khi cử động khớp gối: Cơn đau thường tăng khi đi bộ, leo cầu thang hoặc ngồi xổm.
-
Cứng khớp, đặc biệt vào buổi sáng: Người bệnh cảm thấy khó duỗi thẳng chân ngay sau khi thức dậy, cần xoa bóp hoặc vận động nhẹ một lúc mới dễ chịu hơn.
-
Tiếng lục cục, lạo xạo khi co duỗi: Do bề mặt khớp không còn trơn láng, gai xương và mảnh sụn thoái hóa cọ xát tạo ra âm thanh bất thường.
-
Hạn chế vận động: Người bệnh khó gập gối sâu, đi lại chậm chạp, thậm chí tập luyện và sinh hoạt hằng ngày cũng gặp khó khăn.
Nói cách khác, gai khớp gối là hậu quả của thoái hóa khớp, tiến triển âm thầm nhưng gây ảnh hưởng rõ rệt đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị sớm.
Bệnh gai khớp gối có chữa được không?
Nhiều bệnh nhân khi nghe chẩn đoán gai khớp gối thường đặt câu hỏi: “Liệu có cách nào chữa khỏi hoàn toàn không?”.
Thực tế, gai khớp gối là hệ quả của quá trình thoái hóa khớp – một hiện tượng sinh lý tự nhiên khi tuổi tác tăng lên, sụn khớp bị bào mòn và xương dưới sụn phản ứng bằng cách mọc thêm gai xương. Do vậy, không thể loại bỏ hoàn toàn các gai xương đã hình thành.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bệnh nhân phải sống chung với đau đớn suốt đời. Với sự tiến bộ của y học hiện nay, gai khớp gối hoàn toàn có thể kiểm soát tốt, mang lại cho người bệnh cuộc sống gần như bình thường.
Điều trị đúng cách giúp:
-
Giảm đau nhức và viêm khớp: thông qua thuốc, tiêm nội khớp, vật lý trị liệu hoặc châm cứu hỗ trợ.
-
Làm chậm tiến triển thoái hóa và sự phát triển của gai xương mới.
-
Cải thiện biên độ vận động: giúp đi lại, leo cầu thang, tập luyện nhẹ nhàng mà không còn hạn chế nhiều.
-
Tránh được phẫu thuật thay khớp: nếu phát hiện sớm và tuân thủ phác đồ điều trị, nhiều bệnh nhân duy trì được khớp gối tự nhiên lâu dài.
Tóm lại: bệnh gai khớp gối không thể “xóa bỏ” hoàn toàn, nhưng có thể điều trị và kiểm soát hiệu quả. Người bệnh vẫn có thể sinh hoạt, lao động, thậm chí vận động thể thao ở mức độ vừa phải nếu điều trị kịp thời và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ.
>> Xem thêm: Khớp Gối Bị Đau Khi Ngồi: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị
Phương pháp điều trị gai khớp gối hiện nay
Việc điều trị gai khớp gối phụ thuộc vào mức độ thoái hóa, mức độ đau và ảnh hưởng đến sinh hoạt của người bệnh. Thông thường, bác sĩ sẽ áp dụng các phương pháp sau:
1. Điều trị bảo tồn (áp dụng cho giai đoạn nhẹ – trung bình)
Đây là phương pháp ưu tiên, nhằm kiểm soát triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và làm chậm tiến triển của bệnh.
-
Thuốc giảm đau, kháng viêm:
Giúp giảm nhanh tình trạng đau nhức, sưng viêm trong giai đoạn bùng phát. Tuy nhiên, thuốc chỉ nên dùng theo chỉ định của bác sĩ, tránh lạm dụng vì có thể gây tác dụng phụ trên dạ dày, gan, thận. -
Vật lý trị liệu – phục hồi chức năng:
Các bài tập tăng cường cơ đùi trước, cơ mông và cơ quanh gối giúp giảm tải áp lực trực tiếp lên khớp gối. Ngoài ra, vật lý trị liệu (điện xung, sóng ngắn, nhiệt trị liệu) còn giúp giảm đau, cải thiện lưu thông máu và tăng độ linh hoạt cho khớp. -
Tiêm nội khớp:
-
Hyaluronic acid (HA): hoạt động như “dầu bôi trơn”, giúp khớp vận động trơn tru hơn, giảm ma sát giữa các bề mặt khớp.
-
PRP (huyết tương giàu tiểu cầu): giúp tái tạo mô và giảm viêm, đang được ứng dụng nhiều trong điều trị tổn thương khớp.
-
Corticoid: dùng trong trường hợp viêm nặng, đau nhiều, nhưng cần cân nhắc vì tiêm lặp lại nhiều lần có thể ảnh hưởng đến sụn khớp.
-
-
Y học cổ truyền:
Các phương pháp như châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt giúp giảm đau, thư giãn cơ, hỗ trợ lưu thông khí huyết. Khi kết hợp hợp lý với y học hiện đại, hiệu quả giảm đau và cải thiện vận động sẽ cao hơn.
>> Xem thêm: Gợi Ý 5 Loại Cây Thuốc Nam Trị Gai Khớp Gối Hiệu Quả Và An Toàn
2. Điều trị can thiệp (áp dụng khi bảo tồn không còn hiệu quả)
Khi bệnh nhân đau nhiều, hạn chế vận động nghiêm trọng, hoặc điều trị bảo tồn không còn đáp ứng, bác sĩ sẽ xem xét đến các biện pháp can thiệp ngoại khoa:
-
Nội soi khớp gối:
Giúp loại bỏ các mảnh sụn rách, mô thoái hóa hoặc mảnh xương rời gây cọ xát, giảm đau tức thì và cải thiện vận động. Đây là thủ thuật ít xâm lấn, thời gian hồi phục nhanh. -
Cắt xương chỉnh trục:
Áp dụng cho bệnh nhân bị lệch trục khớp gối (chân vòng kiềng, chân chữ X). Phẫu thuật này giúp điều chỉnh lại trục xương, phân bố đều lực tỳ lên khớp, giảm tải cho vùng khớp bị thoái hóa. -
Thay khớp gối nhân tạo:
Đây là giải pháp cuối cùng cho những bệnh nhân bị thoái hóa nặng, gai khớp gối nhiều, mất chức năng vận động, đau liên tục và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt. Thay khớp giúp người bệnh lấy lại khả năng đi lại, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Cách kiểm soát và phòng ngừa bệnh gai khớp gối
Mặc dù gai khớp gối là hậu quả của quá trình thoái hóa và không thể xóa bỏ hoàn toàn, nhưng bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát và phòng ngừa tiến triển nặng hơn thông qua thay đổi lối sống và chăm sóc khớp gối hằng ngày:
-
Duy trì cân nặng hợp lý:
Trọng lượng cơ thể càng lớn, áp lực dồn lên khớp gối càng nhiều (mỗi bước đi có thể gấp 3–5 lần cân nặng). Do đó, việc giữ cân hoặc giảm cân ở người thừa cân, béo phì là cách hiệu quả nhất để làm chậm thoái hóa, giảm đau và hạn chế gai phát triển thêm. -
Tập luyện nhẹ nhàng, đều đặn:
Các môn thể thao ít gây áp lực như bơi lội, đạp xe, yoga, đi bộ trên mặt phẳng giúp tăng cường cơ bắp quanh gối, duy trì sự linh hoạt mà không gây tổn thương thêm cho khớp. Ngược lại, các hoạt động va chạm mạnh như chạy bộ đường dài, nhảy cao, bóng đá… có thể làm bệnh nặng hơn. -
Tránh tư thế gây hại cho khớp gối:
Thói quen ngồi xổm, leo cầu thang nhiều, bê vác nặng đều khiến khớp gối bị quá tải, làm bề mặt khớp và gai xương cọ xát mạnh hơn. Người bệnh nên điều chỉnh tư thế sinh hoạt, ưu tiên sử dụng thang máy, ghế cao, và tránh quỳ gối lâu. -
Ăn uống khoa học, đủ dưỡng chất:
-
Rau xanh, trái cây: cung cấp vitamin, chất chống oxy hóa giúp bảo vệ sụn khớp.
-
Cá béo (cá hồi, cá thu, cá trích), các loại hạt (óc chó, hạnh nhân, hạt lanh): giàu omega-3, giúp giảm viêm.
-
Sữa và chế phẩm từ sữa ít béo: bổ sung canxi, vitamin D cho xương chắc khỏe.
-
Hạn chế đồ chiên rán, nước ngọt có gas, bia rượu vì làm tăng viêm và thúc đẩy thoái hóa.
-
-
Khám sức khỏe định kỳ:
Việc thăm khám 6–12 tháng/lần giúp phát hiện sớm tình trạng thoái hóa, gai khớp hoặc các bệnh lý đi kèm. Khi được chẩn đoán ở giai đoạn sớm, việc điều trị sẽ đơn giản hơn, hiệu quả hơn và giảm nguy cơ phải phẫu thuật.
Bệnh gai khớp gối không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát tốt nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Người bệnh vẫn có thể sinh hoạt bình thường, thậm chí vận động thể thao nhẹ nhàng nếu tuân thủ phác đồ của bác sĩ.
Đừng để cơn đau khớp gối làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
