Hiện nay, các bệnh về cơ xương khớp cũng như việc phục hồi chức năng của người bệnh đang rất được coi trọng, trong đó siêu âm trị liệu là một trong những phương pháp được đánh giá điều trị an toàn và đem lại hiệu quả cao cho người bệnh trong việc phục hồi nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của họ. Cùng phòng khám DrKnee tìm hiểu về siêu âm trị liệu trong điều trị thoái hóa khớp nhé!
Sóng siêu âm là gì?
Đầu tiên, âm là những dao động cơ học của vật chất trong môi trường giãn nở. Trong tần số từ 20 đến 20.000 Hz chúng ta vẫn có thể nghe được. Theo định nghĩa, sóng siêu âm là những âm có tần số trên 20.000 Hz, ở phạm vi này vùng tai người không thể nghe được.
Sóng siêu âm được hình thành dựa trên sự thay đổi của một dòng điện xoay chiều, chúng tác động lên các tinh thể trong đầu phát của máy siêu âm. Khi đó, các tinh thể sẽ được giãn nở với mức độ tương ứng. Đó là sự hình thành nên sóng siêu âm.
Sóng siêu âm là dao động có áp lực theo chiều dọc, chính vì thế mà siêu âm có tác dụng điều trị sâu vào cục bộ. Theo đó, sóng siêu âm từ tần số 0.7 đến 3 MHz thường được dùng để hỗ trợ và điều trị trong sự phục hồi chức năng, vật lý trị liệu và cơ xương khớp.
Sóng siêu âm có nguy hiểm không?
Trong xã hội hiện nay, việc sóng siêu âm được sử dụng rất rộng rãi trong các ngành nghề xung quanh: từ y tế đến công nghệ, cơ khí,… Với những ứng dụng tuyệt vời của nó, việc sử dụng phổ biến không là điều khó hiểu, tuy nhiên đi kèm với đó là những nghi ngờ và lo ngại về độ an toàn và gây hại của nó.
Trên y văn và cả thực tế lâm sàng, sóng siêu âm được ứng dụng trong chẩn đoán và điều trị là một phương pháp với độ an toàn cao, gần như rất rất ít gây ra những tác dụng bất lợi cho bệnh nhân.
Ngoài ra, trên phương diện y học, bản chất của sóng siêu âm là sóng âm có tần số rất cao, vượt qua ngưỡng nghe được nên hoàn toàn vô hại.
Tuy nhiên, không phải tất cả đều an toàn, mức độ có hại hay không còn phụ thuộc vào lĩnh vực nghiên cứu, tần số của sóng cũng như thời gian tiếp xúc ngắn hay dài. Tác hại của sóng siêu âm có thể liên quan đến con người cũng có thể cả môi trường xung quanh.
Dưới đây là một số nghiên cứu nhỏ chỉ ra được vài nguy cơ gây hại cho con người ở mức độ hiếm gặp, tuy nhiên đây là những tác hại chưa được chứng minh trên lâm sàng như:
- Gây vô sinh cho nam giới nếu thời gian sử dụng rất dài.
- Có hại cho thai nhi
- Ảnh hưởng đến sức khỏe con người nếu tiếp xúc quá mức không theo hướng dẫn của chuyên viên y tế.
Đó là một số tác hại được đưa ra nhằm cảnh báo chúng ta cẩn thận và đề phòng khi có tiếp xúc với sóng siêu âm. Tuy nhiên sự an toàn của sóng siêu âm trong siêu âm trị liệu thì đã được chứng minh qua hàng chục năm trên lâm sàng.
Bởi sự an toàn và hiệu quả của sóng siêu âm, không chỉ sử dụng trong chẩn đoán và điều trị nhằm lành vết thương, hồi phục các chức năng của cơ thể mà người ta còn sử dụng trong nhiều ngành nghề khác nhau như: Trong khoa học, trong nông nghiệp và công nghiệp. Hiện nay, việc áp dụng sóng siêu âm đang rất được mở rộng và nghiên cứu rộng rãi về tác dụng cao của nó.
Siêu âm trị liệu là gì?
Siêu âm trị liệu là một phương thức điều trị thường được sử dụng trong vật lý trị liệu, phục hồi chức năng. Siêu âm trị liệu là một liệu pháp sử dụng sóng siêu âm tần số cao từ 1 đến 3 MHz để điều trị các bệnh lý mô mềm.
Đây là phương pháp đã được sử dụng nhiều trong lịch sử, cung cấp nhiệt sâu cho các mô mềm và đưa năng lượng vào trong cơ thể. Các mô này có thể được kể đến bao gồm: cơ, gân, khớp và dây chằng.
Có thể hình dung rõ như sau, để bắt đầu phương pháp siêu âm trị liệu, người ta sẽ tiến hành:
- Một lượng gel phù hợp, vừa đủ sẽ được bôi lên vùng cần điều trị
- Lựa chọn các thông số phù hợp, đầu âm điện phù hợp với người bệnh
- Đặt đầu âm lên vùng cần điều trị, hoạt động máy và di chuyển trong vùng điều trị được chỉ định trong khoảng thời gian thích hợp, được bác sĩ điều trị hướng dẫn cụ thể.
- Sau khi đủ thời gian điều trị, tháo các vật dụng ra, và đánh giá sự cải thiện của người bệnh
Hầu hết, sau 1 buổi điều trị bằng siêu âm, người bệnh sẽ cảm thấy được sự thoải mái, dễ chịu kèm theo đó là giảm bớt mức độ đau nhức, giãn cơ, qua đó tinh thần vui vẻ và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Có rất nhiều người nhầm lẫn giữa 2 loại siêu âm: Siêu âm trị liệu và siêu âm chẩn đoán. Siêu âm trị liệu là phương thức điều trị bệnh, còn với siêu âm chẩn đoán dùng để xem tình trạng bên trong cơ thể, qua đó hỗ trợ xác định bệnh chính xác để tới bước điều trị.
Tác dụng của siêu âm trị liệu là gì?
Siêu âm trị liệu là một phương pháp vật lý trị liệu phục hồi được sử dụng rất rộng rãi, kích thích các mô bên dưới bề mặt da, tác động sâu vào cơ thể để giảm đau, giãn cơ, thư giãn thần kinh,… Nhờ vào sự giãn nở và co lại của tinh thể tạo sóng siêu âm, khi tác động lên các mô mềm và sâu vào trong cơ thể tạo nên 2 hiệu ứng: Hiệu ứng cơ học và hiệu ứng nhiệt.
Sóng siêu âm có thể cung cấp nhiệt sâu cho các cấu trúc mô mềm trong cơ thể, làm nóng sâu gân, cơ hoặc dây chằng để đem lại nhiều lợi ích cho sự lưu thông, bao gồm:
- Tăng tuần hoàn máu cục bộ do tăng nhiệt độ, tăng tính thấm của mạch máu và tổ chức. Tăng lưu thông đến các mô.
- Tăng hiệu quả giảm đau: do tác dụng trực tiếp lên cảm thụ thần kinh.
- Tăng độ đàn hồi, tăng tính linh hoạt: do kích thích trực tiếp của siêu âm lên các cảm thụ thần kinh.
Sóng siêu âm đưa năng lượng vào cơ thể, sự giãn nở và co lại giúp tăng tốc các quá trình tế bào và giúp các mô bị thương mau lành hơn. Đó là do các phần tử dao động, cùng với sự biến đổi áp suất giữa các mô cơ thể giúp cho việc tăng tính thấm của màng tế bào, các tính khuếch tán và thẩm thấu, từ đó quá trình chữa bệnh sẽ nhanh chóng hơn, kèm theo đó tăng trao đổi chất, tăng dinh dưỡng và tái sinh các mô.
Vai trò trong phục hồi chức năng và hỗ trợ trong điều trị các bệnh cơ xương khớp
Cho đến nay vai trò của siêu âm trị liệu trong điều trị là điều không thể bàn cãi. Nó là phương pháp đã được sử dụng trong lịch sử rất lâu rồi và đem lại những hiệu quả rất đáng tin tưởng.
Cụ thể siêu âm trị liệu đóng vai trò quan trọng trong điều trị phục hồi chức năng và giúp giảm đau, hỗ trợ trong quá trình điều trị từ đó giúp người bệnh dễ dàng tuân thủ quá trình phục hồi, đẩy nhanh hoàn thiện các chức năng trong cơ thể.
Vai trò quan trọng nhất của siêu âm trị liệu đó là giúp phục hồi chức năng, nhờ vào các tác dụng sinh học của sóng siêu âm như: Tác dụng cơ học giúp tăng tính thẩm thấu và khuếch tán, qua đó tăng quá trình tổ chức sinh học của cơ thể; Tác dụng nhiệt làm tăng nhiệt độ của các tế bào, cũng tăng quá trình sinh học bình thường từ đó tăng tốc độ chuyển hóa năng lượng và dinh dưỡng cơ thể. Từ đó làm tăng tốc độ hồi phục vết thương, tăng khả năng chữa lành mô trong cơ thể, rút ngắn thời gian điều trị.
Trong quá trình điều trị, sóng siêu âm sẽ đi vào các mô bị thương của bạn nếu được áp dụng đúng cách. Việc tiếp xúc với sóng siêu âm này làm tăng lưu lượng máu và tạo bọt, dẫn đến những lợi ích – hiệu quả của việc điều trị.
Trên y học, có thể sử dụng siêu âm trị liệu để điều trị một số chấn thương và đau mãn tính. Cụ thể, các chuyên gia có thể chỉnh hình các cơ xương khớp bằng siêu âm trị liệu như một số trường hợp: Viêm bao hoạt dịch, viêm gân, căng cơ và rách hay chấn thương dây chằng.
Nói chung, bất kỳ tổn thương mô mềm nào trong cơ thể đều có thể là ứng cử viên cho liệu pháp siêu âm. Các bác sĩ hay chuyên gia về vật lý trị liệu thường sử dụng sóng siêu âm để điều trị các bệnh cơ xương khớp là chính, ví như các bệnh đau lưng, đau đầu gối, đau cổ tay hay các loại bong gân ở mắt cá chân, tay,…
Có rất nhiều bằng chứng cho thấy sử dụng siêu âm trị liệu là phương án an toàn cho những người bị đau mãn tính. Người ta cho rằng sóng siêu âm giúp cải thiện khả năng mở rộng và tuần hoàn của mô, dẫn đến tăng khả năng vận động và cuối cùng là giảm đau.
Điều này cũng có thể giải thích bởi hiệu ứng nhiệt giúp hoạt động của các tế bào linh hoạt hơn, mạch máu được giãn nở giúp tuần hoàn ổn định. Quá trình đào thải của cơ thể được hoàn thiện, giảm tình trạng viêm, giúp cho người bệnh có thể cải thiện được tình trạng đau nhức.
Tóm lại, đây là phương pháp mang lại rất nhiều tác dụng cho ngành y học. Giúp người bệnh dịu lại những cơn co thắt, đau nhức kèm theo đó giúp các vùng tổn thương phục hồi một cách nhanh chóng, đủ điều kiện để điều trị những chấn thương và viêm ở các mô mềm, loét da, gãy xương,…
>> Xem thêm: Tìm Hiểu Từ A – Z Về Thoái Hóa Khớp Gối.
Hiệu quả và lợi ích của siêu âm trị liệu
Nghiên cứu và chứng minh về hiệu quả của siêu âm trong quá trình điều trị
- Tổng quan về nghiên cứu về siêu âm trị liệu: Phân tích các nghiên cứu lâm sàng và thực nghiệm về hiệu quả của siêu âm trong việc điều trị các vấn đề y khoa khác nhau.
- Hiệu quả của siêu âm trong giảm viêm và đau: Trình bày kết quả nghiên cứu về khả năng giảm viêm và đau của siêu âm trong điều trị các bệnh lý như viêm cơ, viêm khớp, và chấn thương cơ bản.
- Tác động của siêu âm trị liệu lên sự phục hồi mô mềm và khả năng tái tạo chức năng: Thảo luận về cách mà siêu âm có thể kích thích quá trình phục hồi của mô mềm và cải thiện khả năng tái tạo chức năng của các bộ phận bị tổn thương.
Lợi ích của siêu âm trị liệu trong việc giảm đau, cải thiện sự linh hoạt và tăng cường quá trình phục hồi
- Giảm đau và cải thiện sự linh hoạt: Đề cập đến cách siêu âm có thể giảm đau và cải thiện sự linh hoạt của các khớp và cơ bắp bị tổn thương.
- Tác động tích cực lên quá trình phục hồi: Phân tích lợi ích của việc sử dụng siêu âm trong việc kích thích quá trình phục hồi sau chấn thương hoặc phẫu thuật.
- Tăng cường hiệu quả của quá trình điều trị toàn diện: Tóm tắt về cách siêu âm có thể được tích hợp vào kế hoạch điều trị toàn diện để tăng cường hiệu quả của việc phục hồi và giảm đau.
Nhớ rằng, việc cung cấp thông tin chi tiết từ các nghiên cứu và kết quả thực nghiệm sẽ giúp độc giả hiểu rõ hơn về hiệu quả và lợi ích của siêu âm trị liệu trong việc điều trị và phục hồi y tế.
Theo dõi sau khi siêu âm trị liệu
Trong khi điều trị bằng siêu âm trị liệu, hầu như bạn sẽ không cảm thấy bất cứ điều gì xảy ra, ngoại trừ cảm giác nóng lên nhẹ hoặc ngứa ran xung quanh khu vực điều trị.
Tuy nhiên, việc sử dụng liệu pháp lâu và cường độ mạnh có thể kéo dài thời gian chăm sóc sức khỏe của bạn, vì vậy cần trao đổi với bác sĩ là cần thiết để rõ được tình trạng phục hồi cũng như hiệu quả điều trị của bạn thân.
Siêu âm trị liệu có thể không hiệu quả với tất cả mọi người, nhưng nó có thể đáng thử nếu cơ thể, xương khớp của bạn bị đau mãn tính, liên tục. Một số người có thể cho rằng lợi ích của siêu âm đối với cơn đau mãn tính là do hiệu ứng giả dược. Nhưng, nếu nó giúp bạn nhẹ nhõm, thì đó là cách điều trị thích hợp cho bạn.
Siêu âm là một phương pháp điều trị khá an toàn và vô hại trong vật lý trị liệu. Có một số trường hợp tuyệt đối không nên sử dụng sóng siêu âm, chẳng hạn như trên các bộ phận cơ thể bị ung thư và ở trẻ nhỏ, nhưng phần lớn, nó có thể được sử dụng một cách an toàn để làm nóng các bộ phận bị thương trên cơ thể bản thân.
Hy vọng những thông tin mà phòng khám DrKnee chia sẻ trên đây giúp các bạn có đủ kiến thức hiểu biết về siêu âm trị liệu. Để được tư vấn và thăm khám về các tình trạng sức khỏe của bạn, các lộ trình sử dụng siêu âm trị liệu để chữa trị bệnh, bạn có thể liên hệ với chúng tôi tại đây website DrKnee.vn.
Tài Liệu Tham Khảo
- Chuyên sâu thoái hóa khớp gối – DrKnee
- https://www.physio-pedia.com/Therapeutic_Ultrasound
- https://www.healthline.com/health/therapeutic-ultrasound
- https://benhviendakhoangatuho.com/tin-tuc/sieu-am-tri-lieu-la-gi-tac-dung-cua-sieu-am-tri-lieu-trong-cham-soc-suc-khoe/
- https://sisvietnam.vn/vat-ly-tri-lieu-bang-phuong-phap-sieu-am-tri-lieu/