Y học phát triển, các phương pháp không xâm lấn ngày càng được ứng dụng nhiều trong thực hành lâm sàng ví dụ như sóng xung kích, mang lại hiệu quả cao, tiết kiệm thời gian, tiền bạc và giúp chất lượng cuộc sống của người bệnh được nâng cao. Một trong những phương pháp không xâm lấn, mang lại hiệu quả cao trong điều trị các bệnh lý xương khớp hiện nay chính là liệu pháp sóng xung kích (shockwave therapy). Hôm nay, hãy cùng DRKNEE tìm hiểu về liệu pháp này nhé.
Sóng xung kích là gì?
Đầu tiên, sóng xung kích có bản chất là sóng âm. Đặc điểm của sóng xung kích là có biên độ lớn, biến đổi đột ngột và ngắt quãng. Sóng xung kích là sóng đơn, pha ban đầu là pha dương đóng vai trò chính, tiếp theo là pha âm với áp suất bằng 10% áp suất đỉnh. Sự khác biệt giữa sóng xung kích và sóng âm là sóng xung kích có biên độ áp suất rộng hơn, tạo điều kiện cho sóng được hấp thu tốt vào cơ thể.
Trong y học, có ba loại sóng xung kích chủ đạo được áp dụng là sóng xung kích phân kỳ, sóng xung kích hội tụ, và sóng xung kích xuyên tâm.
- Sóng xung kích phân kỳ có dạng tỏa tròn, tác động nông và khả năng xuyên sâu kém. Do đó, loại sóng này thường được áp dụng trong việc điều trị các bệnh lý về xương khớp.
- Sóng xung kích hội tụ có đặc điểm thường hội tụ tại một điểm, khả năng đâm xuyên khá, thường được ứng dụng trong điều trị các bệnh lý liên quan đến tiết niệu như tán sỏi ngoài cơ thể và tán sỏi ngược dòng.
- Sóng xung kích xuyên tâm có tác dụng đâm xuyên tốt. Tác dụng của loại sóng này là tạo các phản ứng sinh học có lợi trong các mô của cơ thể con người.
Tác dụng điều trị bệnh của sóng xung kích?
Sóng xung kích có tác động rất lớn đến các mô và tế bào trong cơ thể con người. Các tác động của sóng xung kích có thể kể đến như sau:
- Giảm căng cơ, ức chế sự co thắt của cơ: một trong những hiệu ứng cơ bản của liệu pháp sóng xung kích là gây nên tình trạng sung huyết, cung cấp tốt hơn nguồn năng lượng cho các cơ bị tăng trương lực cùng các dây chằng. Thêm nữa, nó làm giảm thiểu sự tương tác bệnh lý giữa sợi myosin và sợi actin, từ đó làm giảm sự căng cơ. Căng cơ chính là nguyên nhân chủ yếu gây đau, khi căng cơ giảm, cơn đau của bạn cũng sẽ giảm bớt.
- Tăng cường phân tán chất P: hoạt động của chất P – một chất trung gian dẫn truyền cảm giác đau và yếu tố tăng trưởng – kích thích các sợi hướng tâm, tăng phù nề và giải phóng histamin. Khi dòng xung kích làm phân tán chất P, giảm nồng độ chất P ở mô từ đó làm giảm đau và giảm phù nề.
- Tăng cường sản xuất collagen: collagen đóng vai trò quan trọng trong việc sửa chữa các mô bị tổn thương trong cơ thể. Muốn mau lành phải đảm bảo nồng độ collagen ở cấu trúc cơ xương và dây chằng. Sóng xung kích sẽ giúp tái tạo collagen ở cơ xương và dây chằng diễn ra nhanh chóng hơn.
- Cải thiện chuyển hóa và vi tuần hoàn: một trong những tác dụng tuyệt vời nữa của sóng xung kích là nó giúp loại bỏ chất chuyển hóa gây đau, tăng cường quá trình oxy hóa và loại bỏ histamin, LA và các chất kích thích có bản chất là axit giúp giảm đau và tăng cường nuôi dưỡng.
- Tan sự vôi hóa của nguyên bào sợi: sự vôi hóa của nguyên bào sợi gây nên sự đau đớn và hạn chế vận động của các khớp. Điều trị bằng sóng xung kích giúp loại bỏ tình trạng vôi hóa sinh học trong các trường hợp vôi hóa nguyên phát hay vôi hóa thứ phát của các khớp.
Chỉ định của liệu pháp sóng xung kích?
Sóng xung kích được chỉ định rộng rãi trong việc điều trị rất nhiều bệnh lý. Trong nhóm bệnh lý cơ xương khớp, sóng xung kích dùng để điều trị các bệnh lý mạn tính, gây đau, hạn chế tầm vận động của khớp. Các bệnh lý sau đây thường được điều trị bằng sóng xung kích mang lại hiệu quả.
- Viêm gân gót
- Gai gót
- Viêm gân cơ quanh khớp vai
- Viêm lồi cầu
- Viêm gân bánh chè
- Xơ hóa khớp
- Vôi hóa gân – dây chằng – bao khớp vùng khớp vai
- Căng cơ, co thắt cơ sau các hoạt động thể dục thể thao
- Viêm bao hoạt dịch mạn tính
- Viêm bao gân mạn tính
- Viêm khớp
- Thoái hóa khớp
- Hội chứng ống cổ tay
- Đau vùng khớp háng và dải chậu chày
Vai trò của liệu pháp sóng xung kích trong điều trị thoái hóa khớp?
Thoái hóa khớp là bệnh mạn tính của khớp, gây nứt vỡ, mất sụn khớp và hình thành gai xương. Thoái hóa khớp gây nên rất nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến cuộc sống, đặc biệt là ở người cao tuổi. Các triệu chứng thường gặp của thoái hóa khớp bao gồm: đau, cứng khớp, tiếng lục khục khớp, teo cơ, sưng tấy, biến dạng khớp…
Hiện nay, có rất nhiều phương pháp để hỗ trợ điều trị thoái hóa khớp. Một trong số đó chính là liệu pháp sóng xung kích, với những tác dụng điều trị tuyệt vời của mình, liệu pháp này đã trở thành vũ khí đắc lực trong điều trị thoái hóa khớp.
Theo như nghiên cứu của một nhóm tác giả Trung Quốc, khi điều trị bằng sóng xung kích cho những bệnh nhân thoái hóa khớp gối, các cơn đau giảm và thưa ra sau khi điều trị, tầm vận động của khớp được cải thiện. Cũng theo một nghiên cứu khác, khi nghiên cứu trên 705 bệnh nhân thoái hóa khớp, tình trạng bệnh được cải thiện đáng kể so với các bệnh nhân không được điều trị bằng liệu pháp sóng xung kích. Thậm chí, có rất nhiều bệnh nhân không ghi nhận cơn đau nào sau 12 tháng điều trị. Chức năng của khớp cũng được cải thiện đáng kể về tầm vận động và thời gian vận động. Do đó, nếu muốn tìm một phương pháp điều trị hiệu quả thoái hóa khớp, không thể bỏ qua liệu pháp này.
Sóng xung kích có tác dụng gì đối với khớp gối?
- Khớp gối là một khớp phức tạp, chịu trọng lượng cơ thể và chịu trách nhiệm cho các hoạt động đi lại, chạy nhảy,… Các bệnh lý khớp gối thường gặp bao gồm viêm khớp gối, thoái hóa khớp gối, chấn thương khớp gối,…
- Sóng xung kích là một phương pháp vật lý trị liệu sử dụng các sóng âm có cường độ cao để kích thích cơ thể tự chữa lành. Sóng xung kích có thể được sử dụng để điều trị nhiều loại bệnh lý, bao gồm các bệnh lý khớp gối.
Cơ chế tác dụng của sóng xung kích
Sóng xung kích tác động lên cơ thể theo hai cơ chế chính:
- Cơ chế cơ học: Sóng xung kích tạo ra các lực cơ học tác động lên các mô bị tổn thương, giúp kích thích quá trình tái tạo mô.
- Cơ chế hóa học: Sóng xung kích tạo ra các phản ứng hóa học trong cơ thể, giúp giải phóng các chất trung gian hóa học có tác dụng chống viêm, giảm đau.
Tác dụng của sóng xung kích đối với khớp gối
Sóng xung kích có thể giúp giảm đau, cải thiện chức năng khớp và ngăn ngừa tiến triển của các bệnh lý khớp gối như sau:
- Viêm khớp gối: Sóng xung kích có thể giúp giảm đau, cải thiện chức năng khớp và ngăn ngừa tiến triển của bệnh viêm khớp gối. Sóng xung kích giúp kích thích sản xuất collagen, làm giảm tình trạng viêm và thoái hóa sụn khớp.
- Thoái hóa khớp gối: Sóng xung kích có thể giúp giảm đau, cải thiện chức năng khớp và làm chậm quá trình thoái hóa khớp gối. Sóng xung kích giúp kích thích sản xuất collagen, làm tăng mật độ xương và giảm tình trạng viêm ở khớp.
- Chấn thương khớp gối: Sóng xung kích có thể giúp giảm đau, giảm sưng và cải thiện chức năng khớp sau chấn thương. Sóng xung kích giúp kích thích quá trình tái tạo mô và giảm tình trạng viêm ở khớp.
Liệu pháp sóng xung kích có nguy hiểm không?
Bất kỳ phương pháp, liệu pháp điều trị nào cũng tiềm ẩn những nguy cơ nhất định. Tuy nhiên, liệu pháp này là một liệu pháp khá an toàn, không xâm lấn và mang lại hiệu quả cao. Để phòng tránh sự nguy hiểm của sóng xung kích, bạn cần tuân thủ các chống chỉ định tương đối và tuyệt đối của liệu pháp sóng xung kích.
- Chống chỉ định tương đối: vết thương hở, lao, khối u, vùng giãn tĩnh mạch, điều trị phía trên vùng thần kinh, thoát vị đĩa đệm, loãng xương…
- Chống chỉ định tuyệt đối: phụ nữ có thai, vùng bụng, tiểu khung, đang sử dụng corticoid, đầu xương đang phát triển ở trẻ em, rối loạn đông máu, nhiễm trùng, sưng, viêm cấp…
Nếu tuân thủ chặt chẽ chỉ định của bác sĩ, tham khảo đầy đủ ý kiến của các chuyên gia và tuân thủ điều trị, bạn không cần lo lắng quá nhiều sự nguy hiểm của sóng xung kích.
Ưu điểm và nhược điểm của sóng xung kích trong điều trị khớp gối
Ưu điểm của sóng xung kích trong điều trị khớp gối
- An toàn, không xâm lấn: Sóng xung kích là một phương pháp điều trị không xâm lấn, không cần phẫu thuật hoặc gây mê. Phương pháp này an toàn cho hầu hết mọi người, kể cả người lớn tuổi và người có bệnh nền.
- Hiệu quả: Sóng xung kích đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc giảm đau, cải thiện chức năng khớp và ngăn ngừa tiến triển của các bệnh lý khớp gối, bao gồm viêm khớp gối, thoái hóa khớp gối và chấn thương khớp gối.
- Thời gian điều trị ngắn: Liệu trình điều trị sóng xung kích thường kéo dài từ 3 đến 6 tuần, với mỗi lần điều trị chỉ khoảng 10 phút.
Nhược điểm của sóng xung kích trong điều trị khớp gối
- Có thể gây đau trong quá trình điều trị: Một số người có thể cảm thấy đau trong quá trình điều trị sóng xung kích. Tuy nhiên, cơn đau thường chỉ kéo dài trong thời gian ngắn và có thể được kiểm soát bằng thuốc giảm đau.
- Không hiệu quả đối với tất cả các bệnh lý khớp gối: Sóng xung kích có thể không hiệu quả đối với tất cả các bệnh lý khớp gối. Ví dụ, sóng xung kích có thể không hiệu quả đối với các bệnh lý khớp gối do chấn thương nặng hoặc do nhiễm trùng.
Cần chú ý những gì sau điều trị bằng sóng xung kích?
Sau khi điều trị bằng sóng xung kích, bạn có thể gặp một số phản ứng sau:
- Xuất huyết dưới da ở vùng điều trị bằng sóng xung kích: Thông thường tác dụng phụ này không nhất thiết phải điều trị bổ sung. Trong một số trường hợp cần thiết, có thể chườm đá tại nơi xuất huyết dưới da.
- Đau tăng lên và sưng nề vùng điều trị: tình trạng này hiếm khi xảy ra sau điều trị bằng sóng xung kích. Dù vậy, nếu bạn không tuân thủ theo chống chỉ định bác sĩ khuyến cáo trước, bạn có thể gặp tác dụng phụ này.
Nhìn chung, các tác dụng phụ của liệu pháp sóng xung kích nhẹ nhàng và hiếm gặp. Do đó, bạn không cần quá lo lắng khi điều trị bằng sóng xung kích vì đây là liệu pháp hiệu quả, không xâm lấn, an toàn trong điều trị các bệnh lý cơ xương khớp. Bạn có mong muốn được điều trị bằng liệu pháp này, hãy đến với phòng khám DRKNEE để được tư vấn và điều trị kịp thời!
Tài liệu tham khảo:
- Chuyên sâu thoái hóa khớp gối – DrKnee
- https://dieutrivatlytrilieu.com/song-xung-kich.html
- https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/suc-khoe-tong-quat/may-song-xung-kich-dieu-tri-nhung-benh-ly-gi/
- https://www.fvhospital.com/tin-tuc/fv-ung-dung-song-xung-kich-trong-tri-lieu-benh-ly-co-xuong-khop/
