“Trẻ em hay kêu đau đầu gối” là một vấn đề khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng. Đau đầu gối ở trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những vấn đề lành tính như đau do tăng trưởng đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn. Việc xác định đúng nguyên nhân gây đau đầu gối là rất quan trọng để có thể đưa ra phương pháp điều trị phù hợp và kịp thời, giúp trẻ nhanh chóng thoát khỏi tình trạng khó chịu này. Hãy cùng Drknee tìm hiểu nguyên nhân, cách xử lý và phòng ngừa tình trạng đau đầu gối ở trẻ em.
Trẻ em hay kêu đau đầu gối nguyên nhân và cách xử lý
Đau đầu gối là một vấn đề thường gặp ở trẻ em, với các cơn đau có xu hướng xuất hiện vào ban đêm và giảm dần vào buổi sáng. Vị trí đau đầu gối có thể xuất hiện ở phía sau khớp gối, đùi hoặc bắp chân. Tuy nhiên, đau đầu gối ở trẻ em có thể là dấu hiệu của nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến và cách xử trí:
Đau đầu gối do tăng trưởng
- Đặc điểm: Khoảng 30% trẻ em bị đau đầu gối, và một nửa trong số đó là do quá trình tăng trưởng. Tình trạng này thường gặp ở trẻ từ 3 đến 10 tuổi và có xu hướng giảm khi trẻ bước vào tuổi thiếu niên. Đau do tăng trưởng thường vô hại và không gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Các cơn đau thường xuất hiện vào ban đêm, có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, và thường xảy ra ở cả hai đầu gối. Một số trẻ có thể kèm theo đau bụng và đau đầu, các triệu chứng này có thể kéo dài trong vài đêm.
- Xử trí: Nguyên nhân chính xác của đau do tăng trưởng vẫn chưa được xác định rõ. Một số chuyên gia cho rằng nó có thể liên quan đến hội chứng chân không yên hoặc do trẻ hoạt động thể chất quá mức. Hiện tại, không có phương pháp điều trị đặc hiệu cho tình trạng này. Phụ huynh có thể giúp trẻ giảm đau bằng cách xoa bóp nhẹ nhàng hoặc chườm ấm lên vùng đầu gối bị đau.
>> Xem thêm: Giải Đáp: Đau Đầu Gối Khi Chạy Bộ – Nguyên Nhân Cách Điều Trị
Đau đầu gối do viêm gân bánh chè
- Đặc điểm: Do tính hiếu động, trẻ em thường xuyên vận động, chạy nhảy hoặc ngồi xổm liên tục, điều này có thể gây áp lực lên bánh chè, dẫn đến viêm gân bánh chè. Tình trạng này gây tổn thương các sợi gân, gây viêm và đau ở đầu gối. Triệu chứng phổ biến bao gồm đau nhiều ở gân xương bánh chè, đặc biệt khi ngồi xổm hoặc chạy nhảy.
- Xử trí: Viêm gân bánh chè thường được cải thiện bằng cách hạn chế vận động và nghỉ ngơi đầy đủ. Trong một số trường hợp, trẻ có thể cần sử dụng đai hỗ trợ đầu gối. Phụ huynh có thể áp dụng các biện pháp vật lý trị liệu như chườm lạnh hoặc chườm ấm để giảm đau. Trong trường hợp đau dữ dội ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, bác sĩ có thể chỉ định tiêm cortison.Trong một số trường hợp nếu tình trạng nghiêm trọng có thể cần phẫu thuật nếu có các triệu chứng ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.
Đau đầu gối do viêm củ lồi trước xương chày (Bệnh Osgood-Schlatter)
- Đặc điểm: Bệnh Osgood-Schlatter xảy ra khi cơ, xương và gân của trẻ phát triển không đồng đều, gây áp lực lên các nhóm cơ và có thể ảnh hưởng đến khả năng tăng trưởng và vận động. Triệu chứng phổ biến bao gồm đi khập khiễng sau khi vận động, đau dưới đầu gối, sưng tấy trên xương ống chân và căng cứng cơ. Các cơn đau có thể từ nhẹ đến nghiêm trọng, kéo dài hàng tuần hoặc thậm chí hàng tháng.
- Xử trí: Bệnh nhân cần được nghỉ ngơi hợp lý để phục hồi. Cha mẹ có thể hỗ trợ con bằng cách tạo điều kiện giúp cho cho con trẻ nghỉ ngơi, hạn chế các hoạt động gây tổn thương. Sử dụng giày có đế chống sốc có thể giúp hỗ trợ đầu gối. Chườm nóng lên khớp gối trong 15 phút trước khi hoạt động thể chất có thể giúp giảm đau. Trong trường hợp đau nhiều, có thể cân nhắc sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen theo hướng dẫn của bác sĩ. Vật lý trị liệu cũng có thể giúp phục hồi và tăng cường cơ bắp ở đầu gối. Trong trường hợp cơn đau đầu gối trở nên nghiêm trọng hơn, phụ huynh cần đưa trẻ đến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
>> Xem thêm: Hướng Dẫn Chi Tiết Cách Xoa Bóp Chữa Đau Đầu Gối Hiệu Quả Giúp Giảm Đau Nhanh Chóng
Đau đầu gối do viêm khớp dạng thấp vị thành niên
- Đặc điểm: Viêm khớp dạng thấp vị thành niên là một bệnh lý tự miễn, trong đó hệ thống miễn dịch tấn công các mô khỏe mạnh của cơ thể, gây đau và viêm. Tình trạng viêm khớp dạng thấp thường xảy ra ở trẻ từ 6 đến 16 tuổi. Ngoài đau đầu gối, các triệu chứng khác có thể bao gồm nóng khớp gối và đầu gối tấy đỏ.
- Xử trí: Phụ huynh có thể kết hợp các biện pháp vật lý trị liệu, tập thể dục thường xuyên hoặc sử dụng thuốc để cải thiện triệu chứng. Trong trường hợp đau nhiều, nên đưa trẻ đến chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị để tránh các rủi ro liên quan.
Đau đầu gối do bệnh bạch cầu
- Đặc điểm: Bệnh bạch cầu là một loại ung thư bắt đầu từ tủy xương và rất phổ biến ở trẻ em. Đau đầu gối, đau xương khớp có thể là một trong những triệu chứng của bệnh bạch cầu, kèm theo các triệu chứng khác như thiếu máu, dễ chảy máu hoặc bầm tím, nhiễm trùng thường xuyên, sốt dai dẳng, đau bụng, khó thở và sưng hạch bạch huyết.
- Xử trí: Điều trị đau đầu gối do bệnh bạch cầu đòi hỏi sự hướng dẫn và điều trị của bác sĩ chuyên khoa.
Khi nào tình trạng trẻ em hay kêu đau đầu gối trở nên đáng lo ngại?
Dù đau đầu gối ở trẻ có thể chỉ là biểu hiện nhất thời của vận động nhiều, nhưng không phải lúc nào cha mẹ cũng nên chủ quan. Đặc biệt, nếu trẻ liên tục kêu đau hoặc có thêm các biểu hiện bất thường đi kèm, cần phải cảnh giác. Dưới đây là các dấu hiệu cảnh báo:
- Đau kéo dài liên tục hoặc tái đi tái lại nhiều ngày: Đây có thể là biểu hiện của bệnh lý mạn tính như viêm khớp thiếu niên, tổn thương khớp sụn hoặc hội chứng gân bánh chè.
- Sưng, nóng, đỏ khớp gối: Dấu hiệu viêm khớp, tràn dịch khớp hoặc nhiễm trùng khớp gối. Đây là tình huống cấp cứu cần được khám ngay.
- Khó khăn trong vận động: Trẻ đi khập khiễng, không dám gập duỗi chân, né tránh chạy nhảy, cho thấy tổn thương nghiêm trọng hoặc đau ảnh hưởng đến chức năng vận động.
- Đau tăng vào ban đêm, mất ngủ: Một số bệnh lý xương khớp nguy hiểm như viêm khớp tự miễn, viêm tủy xương có thể khiến trẻ đau nhiều hơn vào ban đêm.
- Kèm theo dấu hiệu toàn thân: Như sốt, nổi hạch, chán ăn, sút cân… thường liên quan đến các bệnh lý nội khoa nguy hiểm hơn.
Lời khuyên: Khi trẻ xuất hiện một hoặc nhiều dấu hiệu trên, cha mẹ nên đưa con đến khám tại các cơ sở y tế chuyên về cơ xương khớp nhi khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời giúp mang lại hiệu quả cao.
>> Xem thêm: Tổng Quan Về Thoái Hóa Cột Sống Ở Người Trẻ
Cách xử lý tại nhà khi trẻ em hay kêu đau đầu gối
Trong trường hợp đau đầu gối ở trẻ không nghiêm trọng hoặc do nguyên nhân sinh lý như vận động quá mức, cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp đơn giản tại nhà để giúp trẻ giảm đau và hồi phục nhanh:
- Nghỉ ngơi hợp lý: Cho trẻ ngưng các hoạt động gắng sức như chạy nhảy, thể thao cường độ cao trong 1–2 ngày để khớp có thời gian phục hồi.
- Chườm lạnh 15–20 phút/lần: Đặc biệt hiệu quả trong 48 giờ đầu nếu đau do va chạm, sưng hoặc viêm nhẹ.
- Kê cao chân khi ngủ: Giúp lưu thông máu tốt hơn và giảm áp lực cho vùng đầu gối.
- Xoa bóp nhẹ bằng dầu ấm: Sử dụng dầu dừa hoặc dầu khuynh diệp, xoa nhẹ quanh gối có thể làm dịu cơn đau do căng cơ.
- Theo dõi sát biểu hiện: Nếu sau 2–3 ngày áp dụng mà trẻ vẫn kêu đau, biểu hiện không cải thiện hoặc có chiều hướng nặng hơn, cần cho đi khám bác sĩ.
Lưu ý: Không tự ý cho trẻ uống thuốc giảm đau hoặc bôi thuốc không rõ nguồn gốc vì có thể gây kích ứng hoặc làm che lấp triệu chứng bệnh lý nguy hiểm.
>> Xem thêm: Hướng Dẫn Chi Tiết 5 Bài Tập Thể Dục Cho Người Đau Khớp Gối Hiệu Quả
Phòng ngừa tình trạng trẻ em hay kêu đau đầu gối như thế nào?
Phòng bệnh luôn quan trọng hơn chữa bệnh. Để hạn chế tình trạng trẻ hay bị đau đầu gối tái đi tái lại, cha mẹ cần kết hợp giữa điều chỉnh thói quen sinh hoạt và xây dựng lối sống khoa học cho trẻ:
- Khuyến khích vận động đúng cách: Hướng dẫn trẻ khởi động kỹ trước khi chơi thể thao, tránh các môn có nguy cơ va chạm cao nếu cơ xương chưa phát triển hoàn thiện.
- Giữ cân nặng hợp lý: Trẻ thừa cân có nguy cơ cao bị đau đầu gối do khớp phải chịu tải lớn hơn bình thường. Nên duy trì chỉ số BMI ở mức phù hợp theo độ tuổi.
- Tăng cường canxi và vitamin D qua thực phẩm: Bổ sung các nhóm thực phẩm như sữa, cá hồi, trứng, rau xanh. Ngoài ra, nên cho trẻ phơi nắng buổi sáng từ 15–20 phút mỗi ngày để tổng hợp vitamin D tự nhiên.
- Tạo thời gian nghỉ ngơi xen kẽ vận động: Sau mỗi 30–45 phút chạy nhảy, nên có thời gian nghỉ giúp gân cơ thư giãn.
- Khám sức khỏe định kỳ: Ít nhất mỗi năm 1 lần, đặc biệt ở trẻ đang trong độ tuổi tăng trưởng nhanh, giúp phát hiện sớm các vấn đề xương khớp tiềm ẩn.
Các phòng khám chuyên sâu về cơ xương khớp như Dr Knee có thể giúp tầm soát sớm các rối loạn khớp gối ở trẻ, từ đó đưa ra phác đồ điều trị và luyện tập phù hợp nhất.
