Trong việc chẩn đoán và điều trị thoái hóa khớp gối thường không gặp quá nhiều khó khăn. Một trong những công cụ đắc lực nhất giúp các bác sĩ chẩn đoán thoái hóa khớp gối về mặt hình ảnh học đó chính là X quang khớp gối. Hôm nay, hãy cùng với phòng khám DrKnee tìm hiểu về hình ảnh X quang thoái hóa khớp gối nhé.
Khớp gối là một trong những khớp bản lề của cơ thể, nó tham gia vào các động tác của chi dưới và chịu đựng sự tác động rất lớn của trọng lực. Trong tất cả các khớp, khớp gối là một trong những khớp dễ chịu tổn thương. Người ta thống kê rằng thoái hóa khớp gối là nguyên nhân gây tàn phế thứ hai cho người cao tuổi sau các nhóm bệnh lý tim mạch.
Chẩn đoán thoái hóa khớp gối
Đầu tiên, trước khi tìm hiểu về hình ảnh Xquang của thoái hóa khớp gối, công cụ đắc lực giúp các bác sĩ chẩn đoán bệnh, chúng ta cần xem qua chẩn đoán thoái hóa khớp gối cần những yếu tố gì. Thông thường, chẩn đoán thoái hóa khớp gối sẽ được dựa theo tiêu chuẩn của hiệp hội thấp khớp học Hoa Kỳ (American College of Rheumatology – ACR).
Theo tiêu chuẩn của hiệp hội thấp khớp học Hoa Kỳ năm 1991, chẩn đoán thoái hóa khớp gối dựa trên những tiêu chuẩn chính như sau:
Theo dấu hiệu lâm sàng:
- Đau khớp gối
- Lục khục khi cử động khớp
- Cứng khớp dưới 30 phút
- Tuổi > 40 tuổi
- Sờ thấy ụ xương khi khám
Chẩn đoán khi có yếu tố 1,2,3,4 hoặc 1,2,5 hoặc 1,4,5.
Theo dấu hiệu lâm sàng và cận lâm sàng:
- Đau khớp gối
- Có mọc gai xương ở rìa khớp
- Dịch khớp là dịch thoái hóa
- Tuổi > 38
- Cứng khớp < 30 phút
- Lục khục khi cử động khớp
Chẩn đoán khi có yếu tố 1,2 hoặc 1,3,5,6 hoặc 1,4,5,6.
Những đối tượng nên chụp X quang thoái hóa khớp gối
Chụp X-quang khớp gối thường được đề xuất cho các đối tượng sau
- Người có triệu chứng thoái hóa khớp gối:
Đau, sưng, hoặc cảm giác cứng ở khớp gối. - Hạn chế vận động ở khớp gối.
- Sự không ổn định hoặc mất ổn định trong khớp gối.
Người có tiền sử chấn thương hoặc vấn đề về khớp gối:
- Người từng gặp chấn thương ở khớp gối, như gãy xương, bong gân, hoặc tổn thương mô mềm xung quanh khớp.
- Tiền sử các vấn đề khớp gối, chẳng hạn như viêm khớp, viêm cơ hoặc bursitis.
Người bị các bệnh liên quan đến khớp gối:
- Các bệnh khớp như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp dạng thấp, hoặc bệnh lupus.
- Các bệnh khớp dạng viêm nhiễm như viêm nhiễm khớp do vi khuẩn hoặc nhiễm trùng khớp.
Người trên tuổi hoặc có yếu tố rủi ro về thoái hóa khớp:
- Người già, do tuổi tác có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp.
- Người có yếu tố di truyền, chẳng hạn như có người thân trong gia đình mắc thoái hóa khớp.
Người điều trị hoặc theo dõi bệnh lý khớp:
- Người đang theo dõi tiến triển của bệnh thoái hóa khớp gối để đánh giá hiệu quả điều trị.
- Người được điều trị và cần theo dõi sự tiến triển của bệnh hoặc đánh giá mức độ tổn thương khớp.
Chụp X-quang khớp gối có thể cần thiết để xác định chính xác tình trạng của khớp, đánh giá mức độ tổn thương và giúp điều chỉnh kế hoạch điều trị phù hợp. Đây thường là một trong những công cụ đầu tiên trong quá trình chẩn đoán các vấn đề khớp gối.
Hình ảnh X quang thoái hóa khớp gối
Thoái hóa khớp gối về mặt hình ảnh học được thể hiện khá rõ ràng trên Xquang. Về giai đoạn của thoái hóa khớp gối trên Xquang cũng như bất kỳ thoái hóa khớp nào khác, chúng ta sẽ dựa theo phân độ của Kellgren và Lawrence.
- Giai đoạn 1 – nghi ngờ: gai xương nhỏ hoặc nghi ngờ có gai xương. Đây là tổn thương đầu tiên của thoái hóa khớp. Gai xương thường mọc ở phần tiếp giáp giữa xương và sụn, màng hoạt dịch, ở phía ngoài của khớp. Gai xương có hình thô và đậm đặc.
- Giai đoạn 2: mọc gai xương rõ, nghi ngờ hẹp khe khớp. Khe khớp không đồng đều, bờ không đều, lởm chởm.
- Giai đoạn 3: có nhiều gai xương, hẹp khe khớp rõ, có các điểm đặc xương dưới sụn, có thể biến dạng đầu xương. Giai đoạn 3 thường xếp vào giai đoạn trung bình. Ở giai đoạn này xuất hiện tình trạng đặc xương dưới sụn. Tình trạng này được đặc trưng bằng việc phần đầu xương, hõm khớp, bờ đĩa sụn có hình ảnh cản quang nhiều, đậm đặc.
- Giai đoạn 4: gai xương lớn, hẹp khe nặng, đặc xương dưới sụn nặng, biến dạng đầu xương. Đây là giai đoạn thoái hóa nặng, chức năng của khớp kém, gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của người bệnh. Ở giai đoạn 4, người bệnh cần được điều trị tích cực để có thể phục hồi lại được chức năng của khớp. Tuy nhiên, hiệu quả của việc điều trị trong các giai đoạn muộn thường không có quá nhiều khả quan. Trong một số trường hợp không thể điều trị nội khoa bảo tồn, sẽ có chỉ định phẫu thuật ở giai đoạn này.
Như vậy, trên hình ảnh Xquang của thoái hóa khớp gối, chúng ta đã có thể nhận biết tổn thương khớp gối ở mức độ nào và bác sĩ có thể dựa vào đó đưa ra những quyết định điều trị khác nhau. Dù vậy, không phải bất kỳ tổn thương nào trên Xquang cũng tương ứng với tình trạng đau đớn, hạn chế vận động của bệnh nhân.
Các phương tiện chẩn đoán khác
Ngoài Xquang của thoái hóa khớp gối còn có rất nhiều phương tiện khác giúp bác sĩ có thể chẩn đoán cho bệnh nhân. Các phương tiện chẩn đoán hình ảnh này giúp cho việc chẩn đoán được chặt chẽ hơn, điều trị một cách triệt để hơn cho bệnh nhân. Cùng điểm qua các phương tiện chẩn đoán hình ảnh này nhé!
Chụp cắt lớp vi tính: cắt lớp vi tính giúp phát hiện sớm các tổn thương của sụn khớp gối. Tuy nhiên chỉ định chụp cắt lớp vi tính khớp gối thường ít được dùng trên thực tế.
Chụp cộng hưởng từ (MRI): Chụp cộng hưởng từ có thể quan sát hình ảnh của khớp theo không gian ba chiều, giúp đánh giá được các tổn thương đặc trưng của thoái hóa khớp, tình trạng dây chằng, tình trạng sụn khớp, tình trạng màng hoạt dịch. Thoái hóa khớp gối thường ít được chỉ định chụp MRI. Thông thường, trong các bệnh lý liên quan đến dây chằng khớp gối, bệnh nhân sẽ được chỉ định chụp MRI nhiều hơn.
Siêu âm khớp
siêu âm cũng là một công cụ đắc lực giúp chẩn đoán thoái hóa khớp gối, giúp xác định được gai xương, thay đổi của sụn khớp, tràn dịch ổ khớp, viêm màng hoạt dịch, tăng sinh màng hoạt dịch. Trong các trường hợp thoái hóa khớp gối kèm theo tình trạng tràn dịch, siêu âm trợ giúp cho bác sĩ hút dịch khớp, can thiệp sinh thiết màng hoạt dịch viêm. Đồng thời trong điều trị thoái hóa khớp, thủ thuật tiêm nội khớp có sự dẫn đường của siêu âm thường mang đến hiệu quả cao.
Nội soi khớp gối
Đây cũng là một công cụ đắc lực giúp chẩn đoán thoái hóa khớp gối, cung cấp hình ảnh trung thực nhất về các tổn thương đang mắc phải của khớp. Theo Outbright, thoái hóa khớp gối trên nội soi được chia thành:
- Độ 0: Sụn khớp hoàn toàn bình thường.
- Độ 1: Sụn khớp vùng thoái hóa mềm hơn, phù nề, đổi màu vàng.
- Độ 2: Khuyết một phần bề dày sụn, có các vết nứt xuất hiện trên bề mặt.
- Độ 3: Vết nứt hoặc khuyết sụn sâu hơn, đi gần hết bề dày sụn, chưa lộ xương.
- Độ 4: lộ xương dưới sụn.
Chúng ta cũng cần biết rằng các công cụ chẩn đoán hình ảnh chỉ giúp bác sĩ chẩn đoán, tiên lượng và điều trị bệnh nhân. Thực tế nhất là khi thay khớp gối. Lúc đó, các tổn thương được bộc lộ một cách rõ ràng và trực quan nhất từ ổ khớp, bao hoạt dịch, sự co kéo, thay đổi của khớp, hệ thống dây chằng và mô mềm.
Trên đây, phòng khám DrKnee đã cung cấp cho bạn những thông tin về hình ảnh Xquang của thoái hóa khớp gối. Bệnh lý này gây ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của chúng ta và cần được quan tâm điều trị kịp thời. Nếu bạn mong muốn được làm các cận lâm sàng liên quan đến thoái hóa khớp gối như Xquang, MRI hay cả siêu âm, nội soi, hãy đến với phòng khám DrKnee để được tư vấn nhé!
